Οι κοσμογονικοί μύθοι (μύθοι δημιουργίας) των Σλάβων…

Η σλάβικη κοσμογονία, είναι γεμάτη από μύθους και περιέχει πληθώρα θεοτήτων. 

Πανάρχαιο κοσμολογικό μοτίβο, το οποίο συναντάμε και στους μύθους των περισ-
σότερων αρχαίων ινδοευρωπαϊκών λαών, είναι το «Δένδρο του Κόσμου». 
Τα φύλλα του δένδρου συμβολίζουν τον ουρανό, τα ουράνια αντικείμενα και το βα-
σίλειο των θεών. Ο κορμός του δένδρου συμβολίζει το βασίλειο των θνητών ανθρώ-
πων και αρκετές φορές, οι ρίζες του δένδρου αποτελούν το βασίλειο των νεκρών, 
δηλαδή τον Κάτω Κόσμο. 
Σύμφωνα με κάποιες άλλες σλαβικές λαϊκές δοξασίες, ο κόσμος των νεκρών δεν 
είναι μια απωθητική, για τους θνητούς, περιοχή, αλλά ένας όμορφος πράσινος κόσ-
μος γεμάτος γρασίδι, όπου βασιλεύει αιώνια η άνοιξη.

Στη σλαβική μυθολογία (κοσμογονία), σε αντίθεση με τις περισσότερες ινδοευρω-
παϊκές μυθολογίες, ο Ήλιος ήταν γυναικεία θεότητα, ενώ η Σελήνη ανδρική (το ίδιο 
ισχύει και στην μυθολογία των λαών της Βαλτικής, δηλαδή των Λιθουανών, των 
Λετονών και των αρχαίων Πρώσων).
Οι Σλάβοι λάτρευαν πολυάριθμες θεότητες. Οι πολλές φυλές των Σλάβων κατοικού-
σαν κατά μήκος μιας τεράστιας σε έκταση περιοχής, η οποία ξεκινούσε από τις ακτές 
της Βαλτικής και έφτανε μέχρι τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας (Εύξεινος Πόντος). 
Πιθανότατα κάθε φυλή, εκτός από τις βασικές θεότητες, λάτρευε και τους δικούς της 
θεούς.
Ο ουράνιος θεός του κεραυνού και της αστραπής, ήταν ο Perun, αντίστοιχος του Δία 
των αρχαίων Ελλήνων. Ο Perun υπήρξε ο πρώτος θεός των Σλάβων, που αναφέρεται 
γραπτά στην ιστορία και ήταν ο βασικός θεός των Ρώσων (Rus), πριν τον εκχριστιανι-
σμό τους. Εξουσίαζε τον κόσμο των ζωντανών από ψηλά, στο ψηλότερο κλαδί του Παγ-κόσμιου Δέντρου. Ο Veles ήταν ο χθόνιος θεός, ο οποίος εξουσίαζε τον κόσμο των νεκ-
ρών από χαμηλά, στις ρίζες του Δέντρου. Σε ύστερες εκδοχές, ο Perun χάριζε στους γεωργούς τη βροχή κι ήταν θεός του πολέμου και των όπλων, ενώ ο Veles ήταν ο θεός 
των κοπαδιών και των ποιμένων, ενώ συχνά σχετίζεται με το εμπόριο και τη μαγεία. 
Αποτελούσαν το δίδυμο των αντίθετων θεοτήτων, οι οποίες αντιμάχονταν συνεχώς. 
Σε γενικές γραμμές ο Perun συμβόλιζε την τάξη και ο Veles το χάος.
Σημαντική θέση στο σλαβικό πάνθεο των θεών, κατείχαν επίσης, ο θεός Jarilo και η 
θεά Marzanna ή Morana, παιδιά του Perun.
Ο Jarilo ήταν θεός της βλάστησης , της γονιμότητας, της άνοιξης και του πολέμου και σχετίζεται με τη Σελήνη.
Η Marzanna, δίδυμη αδερφή και σύζυγός του, ήταν θεότητα της φύσης και του θανά-
του και σχετίζεται με τον Ήλιο. 

Ένας πρωτοσλαβικός θεός του ουρανού και του φωτός, ήταν ο Svarog, ο οποίος μάλ-
λον αποτελούσε την σλαβική συνέχεια του θεού των πρωτο-ινδοευρωπαίων, του Dyeus, 
ο οποίος ετυμολογικά έχει άμεση σχέση με το Δία των αρχαίων Ελλήνων, τον Duw των Κελτών, τον Dievas των αρχαίων λαών της Βαλτικής, τον Dyaus Pita, θεό του ουρανού στη βεδική κοσμογονία κλπ.
Ο Svarog στη συνέχεια πήρε στο σλαβικό πάνθεον, τη θέση του θεού της φωτιάς και 
του σιδήρου (όπως ο θεός Ήφαιστος στην ελληνική μυθολογία).
Σύμφωνα με το μύθο, ο Svarog σφυρηλάτησε τον Ήλιο και στη συνέχεια τον παρέδωσε 
στο γιο του Dazbog ή Dabog, ο οποίος ανέλαβε να τον μεταφέρει κατά μήκος του ου-
ρανού και έτσι έδωσε το φως και τη ζωή. 

Κοσμάς Λεοντιάδης

*Το παρόν, αποτελεί απόσπασμα λήμματος, από το υπό έκδοση τετράτομο έργο μου «Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό των Άστρων και των ουράνιων αντικειμένων».