Το Νεφέλωμα του Ωρίωνα (Orion Nebula)...

Το Νεφέλωμα του Ωρίωνα, γνωστό και ως Μέγα Νεφέλωμα του Ωρίωνα, αλλά και 
ως Μεσιέ 42 (Μ42), είναι ένα διάχυτο νεφέλωμα (υδρογόνο, ήλιο, οξυγόνο και άζωτο 
είναι τα βασικά συστατικά του), νότια από τη Ζώνη του αστερισμού του Ωρίωνα. 
Είναι ένα από τα φαινομενικώς φωτεινότερα νεφελώματα, ορατό με γυμνό μάτι σε 
σκοτεινό ουρανό. Το M42 απέχει από το Ηλιακό μας σύστημα περίπου 1350 έτη 
φωτός. Περιλαμβάνει την κοντινότερη στη Γη περιοχή παραγωγής νέων αστέρων. 
Τα διαστρικά νέφη του μοριακού αερίου διαμορφώνουν και παράγουν χιλιάδες νέων 
αστεριών και έπειτα βαθμιαία διαλύουν. Η πραγματική του διάμετρος εκτιμάται σε 
24 έτη φωτός.

Έφυγε σήμερα (31 Οκτώβρη 2019) από τη ζωή, ο σπουδαίος συνθέτης Γιάννης Σπανός (1934 - 2019)...

Σαν σήμερα... 31 Οκτώβρη 1993, έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος Ιταλός οραματιστής σκηνοθέτης του κινηματογράφου Φεντερίκο Φελίνι (Federico Fellini) (1920 - 1993)...

Στη φωτογραφία η οποία λήφθηκε στις 19 Ιούνη 2019 από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble, καταγράφεται η σύγκρουση δυο γαλαξιών. Το σύστημα των δυο γαλαξιών που απέχει 704 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, είναι γνωστό στους αστρονόμους ως Arp-Madore 2026-424 (AM 2026-424)...

Πολιτική γελοιογραφία από το Ριζοσπάστη (31 Οκτώβρη 2019)...

31 Οκτώβρη... Από τη στήλη του Ριζοσπάστη "Σαν σήμερα"...

1922 Αρχίζει η «Δίκη των Έξι», με την οποία η «φιλελεύθερη» παράταξη έστειλε στο εκτελεστικό απόσπασμα έξι επιφανή στελέχη της «δεξιάς» (τους Δ. Γούναρη, Γ. Χατζηανέστη, Π. Πρωτοπαπαδάκη, Ν. Θεοτόκη, Γ. Μπαλτατζή και Ν. Στράτο), φορτώνοντας σ' αυτούς την ευθύνη της εκστρατείας στη Μικρά Ασία, αν και για την τραγωδία του λαού η βενιζελική παράταξη ήταν εξίσου υπεύθυνη με τη μοναρχική. 
Οι «έξι» καταδικάστηκαν σε θάνατο στις 15 Νοέμβρη 1922 και εκτελέστηκαν στο
Γουδή.

1940 Ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης, απευθύνει από τα κρατητήρια της Ασφάλειας το περίφημο Ανοιχτό Γράμμα του, καλώντας τον ελληνικό 
λαό σε αντίσταση κατά του φασίστα εισβολέα.

1961 Με απόφαση του 22ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ, η σορός του Ι. Β. Στάλιν απομακρύ-
νεται από το Μαυσωλείο στην Κόκκινη Πλατεία, ενώ το Στάλινγκραντ μετονομάζεται 
σε Βόλγκογκραντ.

1967 Συλλαμβάνεται στην Κύπρο ο Ραούφ Ντενκτάς, ενώ επιχειρούσε μαζί με άλλους 
να αποβιβαστεί κρυφά σε απόμερο σημείο της Καρπασίας.

1978 Τρία χρόνια μετά το θάνατο του δικτάτορα Φ. Φράνκο, επικυρώνεται από το 
ισπανικό Κοινοβούλιο το νέο Σύνταγμα της χώρας. Επίσημο πολίτευμα γίνεται η 
συνταγματική μοναρχία.

1980 Με επιτυχία στέφεται η απεργία των 200.000 δημοσίων υπαλλήλων στην Αθήνα 
και στην περιφέρεια. Αιτήματα των απεργών είναι η τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών τους, το πενθήμερο, ουσιαστικές φορολογικές ελαφρύνσεις, ομαλή μισθολογική εξέλιξη, καθορισμός του εφάπαξ κ.ά.

1984 Η Ινδή πρωθυπουργός Ίντιρα Γκάντι δολοφονείται από άνδρες της σωματο-
φυλακής της στο Προεδρικό Μέγαρο στο Νέο Δελχί. Ακολουθεί λουτρό αίματος σε 
ολόκληρη την Ινδία.

2002 Πεθαίνει ο δικαστικός και πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας μετά την πτώση 
της χούντας, Μιχαήλ Στασινόπουλος.

2011 Οι εργάτες της «Χαλυβουργίας Ελλάδος» στον Ασπρόπυργο απαντούν στους εκβιασμούς και τις απειλές της εργοδοσίας για μειώσεις μισθών και απολύσεις με την κήρυξη απεργίας διαρκείας. Εναντίον τους επιστρατεύτηκε κάθε μέσο που είχε στη 
διάθεσή της η εργοδοσία, η απειλή της πείνας και της ανεργίας, τα αστικά ΜΜΕ που 
χυδαία συκοφαντούσαν τον αγώνα τους και βεβαίως η κρατική καταστολή, τα ΜΑΤ. 
Παρ' όλα αυτά, η ηρωική απεργία των χαλυβουργών θα διαρκέσει εννιά ολόκληρους 
μήνες, με τη συνδρομή και ενός πρωτοφανούς κύματος ταξικής αλληλεγγύης που αναπτύχθηκε στις γραμμές της εργατικής τάξης της χώρας μας, αλλά και διεθνώς.

Νίκος Εγγονόπουλος...

Το σύμπλεγμα αστέρων Westerlund 2, με τα δεκάδες νεαρά, καυτά και λαμπρά του άστρα... 20.000 έτη φωτός μακριά μας, στην κατεύθυνση του αστερισμού της Τρόπιδας...

Σαν σήμερα... 30 Οκτώβρη 1910, πεθαίνει πάμπτωχος και ξεχασμένος σε ένα γηροκομείο της Ζυρίχης ο Ελβετός Ερρίκος Ντυνάν (Jean-Henri Dunant) (1828 - 1910). Είχε ιδρύσει τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό και ήταν ο πρώτος που το 1901 είχε τιμηθεί με το Νόμπελ για την Ειρήνη. Ο Ντυνάν είχε διαθέσει ολόκληρη την περιουσία του και ολόκληρο το ποσό του βραβείου για τους σκοπούς του Ερυθρού Σταυρού...

Γεώργιος Θεοτοκάς...

Τάσος Λειβαδίτης...

Οι επιστήμονες καταλήγουν : Στη νότια Αφρική η κοιτίδα της ανθρωπότητας...

Η προγονική κοιτίδα όλων των ανθρώπων που ζουν σήμερα, υπήρξε μια περιοχή 
νότια του ποταμού Ζαμβέζη της Αφρικής, στη βόρεια Μποτσουάνα, σύμφωνα με 
μια νέα επιστημονική έρευνα.

Οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι (Homo sapiens) εμφανίσθηκαν στην Αφρική 
πριν από περίπου 200.000 χρόνια, όμως έως τώρα παρέμενε ασαφές και αντικεί-
μενο διαμάχης πού ακριβώς αυτό συνέβη. Δύο είναι οι βασικές υποψήφιες περιο-
χές για την κοιτίδα της ανθρωπότητας: η ανατολική Αφρική (με βάση κυρίως τα 
απολιθώματα που έχουν ανακαλυφθεί) και η νότια Αφρική (με βάση κυρίως τις 
γενετικές αναλύσεις). Η νέα μελέτη ενισχύει τη δεύτερη άποψη.

Οι ερευνητές από την Αυστραλία, τη Ναμίμπια, τη Νότια Αφρική και τη Νότια 
Κορέα, με επικεφαλής την καθηγήτρια Βανέσα Χέις του Ινστιτούτου Ιατρικών 
Ερευνών Garvan και του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ, που έκαναν τη σχετική 
δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", συνέλλεξαν δείγματα αίματος από την 
Αφρική και συνδύασαν γενετικά, εθνογλωσσολογικά, παλαιογεωγραφικά και 
παλαιοκλιματολογικά δεδομένα. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο «ιδρυ-
τικός» πληθυσμός όλων των σύγχρονων ανθρώπων αναδύθηκε πιθα-
νότατα στη νότια Αφρική, στην περιοχή Μακγκντικγάντι-Οκαβάνγκο.
Σήμερα αυτή η περιοχή στη βόρεια Μποτσουάνα κυριαρχείται από ερήμους και 
αλυκές, αλλά κάποτε φιλοξενούσε μια τεράστια λίμνη, διπλάσια σε μέγεθος από 
τη σημερινή αφρικανική λίμνη Βικτώρια. Πριν από περίπου 200.000 χρόνια η 
αρχαία εκείνη λίμνη άρχισε να διασπάται, δημιουργώντας έναν απέραντο υγρο-
βιότοπο.

Σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις, οι πρόγονοι του ανθρώπου εγκαταστάθηκαν σε 
εκείνη την υγρή και καταπράσινη περιοχή, μένοντας εκεί για τουλάχιστον 70.000 
χρόνια, εωσότου το κλίμα της Αφρικής άλλαξε (πιθανώς λόγω μεταβολής στον άξο-
να περιστροφής της Γης) και έπρεπε να μεταναστεύσουν ξανά. Καθώς είχαν διαμορ-
φωθεί πράσινοι «διάδρομοι» στις περιοχές που περιέβαλαν τη λίμνη, οι πρώτοι εκεί-
νοι ανθρώπινοι πληθυσμοί, πριν από 110.000 έως 130.000 χρόνια, μετακινήθηκαν 
αρχικά προς τα βορειοανατολικά και στη συνέχεια προς τα βορειοδυτικά, ενώ μια 
άλλη ομάδα παρέμεινε στην «πατρίδα» της ανθρωπότητας μέχρι σήμερα, στην 
ευρύτερη περιοχή Καλαχάρι.
Οι πρώτες εκείνες μετακινήσεις προς τα βόρεια και στα ενδότερα της Αφρικής άνοι-
ξαν το δρόμο για τις κατοπινές μεταναστεύσεις ακόμη πιο βόρεια και τελικά για την 
«έξοδο» του Homo sapiens από την Αφρική προς την Μέση Ανατολή και την Ευρώπη.

Πηγή : ΑΠΕ-ΜΠΕ

Σαν σήμερα... 29 Οκτώβρη 1783, πεθαίνει ο Γάλλος μαθηματικός, μηχανικός, φυσικός, φιλόσοφος και θεωρητικός της μουσικής Ζαν Μπατίστ λε Ροντ ντ' Αλαμπέρ (Jean Baptiste le Rond d’Alembert) (1717 - 1783)...

Ο Ζαν Μπατίστ λε Ροντ ντ' Αλαμπέρ θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους μαθη-
ματικούς και φυσικούς του 18ου αιώνα. Επιπλέον βοήθησε τον Ντενί Ντιντερό στην 
συγγραφή της περίφημης Εγκυκλοπαίδειας (Encyclopédie).
Ήταν ο πρώτος που διατύπωσε το θεμελιώδες θεώρημα της άλγεβρας για το πλήθος 
των ριζών αλγεβρικής εξίσωσης, αν και άλλοι μαθηματικοί κατάφεραν να το αποδεί-
ξουν αργότερα.

Μίμης Φωτόπουλος...

Ποιος είναι ο μικρότερος πλανήτης-νάνος του Ηλιακού συστήματος;

Μια διεθνής ομάδα, που χρησιμοποίησε το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή, ανακάλυψε ότι ο αστεροειδής Υγεία πρέπει να θεωρηθεί πλέον νάνος πλανήτης και μάλιστα είναι αυτός ο μικρότερος γνωστός νάνος πλανήτης του ηλιακού συστήματος μας και όχι η Δήμητρα, όπως πιστευόταν έως τώρα.

Η Υγεία είναι το τέταρτο μεγαλύτερο σώμα στη ζώνη των αστεροειδών μετά τη Δήμητρα, την Εστία και την Παλλάδα. Για πρώτη φορά οι αστρονόμοι κατάφεραν να μελετήσουν καλύτερα την Υγεία και να διαπιστώσουν ότι έχει σχεδόν σφαιρικό σχήμα.

Οι τέσσερις προϋποθέσεις για να θεωρηθεί νάνος πλανήτης ένα σώμα της ζώνης των 
αστεροειδών, είναι να βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, να μην είναι δορυφό-
ρος άλλου σώματος, να μην έχει «καθαρίσει» από άλλα μικρότερα σώματα την περιο-
χή γύρω από την τροχιά της (αντίθετα με τους κανονικούς πλανήτες που έχουν κάνει
κάτι τέτοιο) και, τέλος, να έχει αρκετή μάζα, ώστε η δική της βαρύτητα να έχει προσ-
δώσει στο ουράνιο σώμα περίπου σφαιρικό σχήμα. Η Υγεία φαίνεται, μετά τις νέες 
παρατηρήσεις, ότι πληροί και τα τέσσερα αυτά κριτήρια για τους νάνους πλανήτες.

Οι ερευνητές από πολλές χώρες, με επικεφαλής τον Πιέρ Βερνατσά του Εργαστηρίου 
Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου της Μασσαλίας στη Γαλλία, που έκαναν τη σχετική 
δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας «Nature Astronomy», υπολόγισαν ότι η διά-
μετρος της Υγείας είναι περίπου 430 χιλιόμετρα, σε σύγκριση με 2.400 χιλιόμετρα 
που είναι η διάμετρος του Πλούτωνα, του μεγαλύτερου και πιο γνωστού νάνου πλανή-
τη, ενώ η Δήμητρα έχει σχεδόν 950 χλμ.

Περιέργως η Υγεία δεν έχει κάποιο μεγάλο κρατήρα πρόσκρουσης στην επιφάνεια 
της, κάτι που περίμεναν να βρουν οι επιστήμονες, όπως π.χ. συμβαίνει στη Δήμητρα. 
Η Υγεία εκτιμάται ότι προέρχεται -όπως και περίπου 7.000 άλλοι αστεροειδείς- από 
ένα μητρικό σώμα που πριν περίπου δύο δισεκατομμύρια χρόνια συγκρούσθηκε με 
ένα άλλο αντικείμενο διαμέτρου 75 έως 150 χιλιομέτρων. Από τη βίαιη πρόσκρουση, 
που διέλυσε τελείως το μητρικό σώμα, δημιουργήθηκαν χιλιάδες μικρότερα σώματα. 
Μερικά από αυτά συγκολλήθηκαν σταδιακά και έδωσαν στην Υγεία το σημερινό 
σφαιρικό σχήμα της.

*Αναδημοσίευση από το physicsgg.me

Σαν σήμερα... 28 Οκτώβρη 1969, δεκάδες χιλιάδες τρικ της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ, της ΚΝΕ και του ΠΑΜ κυκλοφόρησαν για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου με συνθήματα «1940-1969: Όχι στο φασισμό», «Κάτω η φασιστική Χούντα», «Όχι στο φασισμό – λευτεριά στο λαό», «Λευτεριά στους δεσμώτες αγωνιστές»...

Το πλανητικό νεφέλωμα NGC 6369, γνωστό και ως Νεφέλωμα «Μικρό Φάντασμα» (Little Ghost Nebula), το συναντάμε στην κατεύθυνση του αστερισμού του Οφιούχου και απέχει περίπου 5.000 έτη φωτός από το Ηλιακό μας σύστημα...

Σαν σήμερα... 28 Οκτώβρη του 1704, πέθανε ο Άγγλος φιλόσοφος Τζων Λοκ (John Locke) (1632 - 1704 κ.ε), από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του Διαφωτισμού και κύριος εκπρόσωπος της Εμπειριοκρατίας...

28 Οκτώβρη 1940...

Στις 3 το πρωί της 28ης Οκτώβρη 1940, ο Ιταλός Πρέσβης Ε. Γκράτσι επιδίδει στον 
Έλληνα δικτάτορα Ι. Μεταξά τηλεγραφική διακοίνωση, με την οποία η φασιστική 
κυβέρνηση της Ιταλίας, που βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με τη Βρετανία, 
απαιτούσε - ως «έμπρακτη» απόδειξη της ουδετερότητας της Ελλάδας - να της 
επιτραπεί να καταλάβει στρατιωτικά ορισμένες θέσεις στρατηγικής σημασίας επί 
ελληνικού εδάφους (δίχως να προσδιορίζει ποιες).
Η επίδοση του τελεσιγράφου ήταν ουσιαστικά μια τυπική υπόθεση, δεδομένου ότι 
οι απαιτήσεις της ιταλικής πλευράς ήταν εξωφρενικές, αόριστα διατυπωμένες, ενώ 
έδιναν περιθώριο μόλις 3 ωρών για την αποδοχή ή την απόρριψή τους. 
Η επίθεση ήταν προαποφασισμένη. Αυτό εξηγεί και την αντίδραση του Μεταξά, 
ο οποίος δεν έκανε τίποτε άλλο από το να αναγνωρίσει την κατάσταση: «Alors, 
c'estla guerre» (σ.σ. «ώστε έχουμε πόλεμο») ήταν η απάντηση που έδωσε στον 
Ιταλό πρέσβη. Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος άρχιζε.

Η επιλογή στρατοπέδου στη νέα ενδοϊμπεριαλιστική διαμάχη που είχε ξεσπάσει, 
δεν είχε να κάνει με τις ιδεολογικές συγγένειες της τεταρτοαυγουστιανής δικτατο-
ρίας, αλλά με τα στρατηγικά συμφέροντα της ελληνικής αστικής τάξης και τους 
δεσμούς που είχε αναπτύξει με το βρετανικό κεφάλαιο. 
Όπως αποδείχθηκε πάντως στην Κατοχή, η αστική τάξη της χώρας μας δεν είχε 
καμιά διάθεση για ουσιαστική αντίσταση. Την αντίσταση την έκανε ο ίδιος ο λαός, 
μέσα από το ΕΑΜ και με μπροστάρη το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.

*Αναδημοσίευση από τον Ριζοσπάστη 

Η 28η Οκτώβρη πλησιάζει... Οι "περήφανοι" Έλληνες υπερπατριώτες, βγάζουν στα μπαλκόνια τις σημαίες τους...

Της πατρίδας μου η σημαία, έχει χρώμα γαλανό και στη μέση χαραγμένο, έναν 
κάτασπρο σταυρό… Αυτό… ή μήπως αυτό;
Της πατρίδας μου η σημαία, έχει χρώμα βαυαρικό και στην άκρη χαραγμένο 
τον εγγλέζικο σταυρό…

Όσοι, μη υπερπατριώτες ελληναράδες, ενδιαφέρεστε… για ψάξτε το λιγάκι…
Και απλά για να σας βοηθήσω λίγο… κάντε μια ιστορική βόλτα κατά Όθωνα και 
Μαυροκορδάτου μεριά… και μετά βλέπουμε το αν η συγκεκριμένη σημαία αποτε-
λεί σύμβολο ελευθερίας ή κάτι άλλο… όπως ας πούμε… σύμβολο σκλαβιάς, υποτα-
γής και ραγιαδισμού… λέω εγώ τώρα… Και δεν το λέω… έτσι απλά για να τω πω… 
Έχω την βεβαιότητα, πως η μεγάλη πλειοψηφία των σημερινών Νεοελλήνων, 
αγνοούν την ιστορική πραγματικότητα. Αγνοούν δηλαδή, πως τα χρώματα της 
σημαίας της σύγχρονης Ελλάδας (μπλε και άσπρο) καθορίστηκαν από τον Όθω-
να, για να ταιριάζουν με τα χρώματα της σημαίας της Βαυαρίας, ενώ η μορφή 
της (πέντε μπλε και τέσσερις λευκές οριζόντιες λωρίδες με τον σταυρό επάνω 
αριστερά) καθορίστηκε από τον γνωστό και μη εξαιρετέο αγγλόφιλο Αλέξανδρο 
Μαυροκορδάτο, και αποτελεί μια απλή αντιγραφή της σημαίας της περιβόητης 
αποικιοκρατικής British East India Company, της εταιρείας των Ανατολικών 
Ινδιών, υπό την αιγίδα του αγγλικού (ιμπεριαλιστικού) κράτους .
Αντ’ αυτού… και διαχρονικά, οι μαθητές αυτής της χώρας διδάσκονται στα σχο-
λειά της, ότι τα χρώματά της συμβολίζουν δήθεν το γαλάζιο της θάλασσας του 
Αιγαίου και το λευκό των κυμάτων, ενώ οι εννέα λωρίδες της, τις συλλαβές της 
φράσης «ελευθερία ή θάνατος»… και δυστυχώς αυτά τα δίδασκαν και συνεχίζουν 
να τα διδάσκουν και πολλοί από τους λεγόμενους προοδευτικούς δασκάλους… 

Και όπως πολύ σωστά αναφέρεται και στο διαδικτυακό περιοδικό "Ελεύθερη Έρευνα"... 

"Η αγγλοβαυαρική σημαία του νεοελληνικού προτεκτοράτου, μαρκαρισ-
μένη με τον χαρακτηριστικό χριστιανικό σταυρό, δεν συμβολίζει τίποτε 
άλλο από το θρησκευτικό προσανατολισμό του σύγχρονου νεοελληνικού 
κρατιδίου, τον επιβιώσαντα κοτσαμπασισμό τού Βυζαντίου και της 
Τουρκοκρατίας και το χρέος υποταγής (μέχρι θανάτου) των Ρωμηών σε 
αυτά. Δεν πρόκειται επομένως για σύμβολο ελευθερίας, αλλά σκλαβιάς..."

Κοσμάς Λεοντιάδης

Νίκος Καζαντζάκης...

Χιλή... Πάνω από ένα εκατομμύριο διαδηλωτές στους δρόμους στο Σαντιάγο...

Με μια τεράστια συγκέντρωση στο Σαντιάγο, πρωτεύουσα της Χιλής,  
στην οποία συμμετείχαν πάνω από ένα εκατομμύριο κόσμος συνεχίσ-
τηκαν χτες Παρασκευή οι διαδηλώσεις και κινητοποιήσεις ενάντια  
στην αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης του αντιδραστικού Προέδρου Σεμπάστιαν Πινιέρα, που επιδεινώνει τις συνθήκες ζωής των εργαζομένων.

Mια υπέροχη φωτογραφία του Νεφελώματος Ίρις...

Το Νεφέλωμα Ίρις (Iris Nebula) (NGC 7023 ή Caldwell 4), είναι ένα φωτεινό 
νεφέλωμα ανάκλασης, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Κηφέα. 
Απέχει από το Ηλιακό μας σύστημα, περίπου 13.000 έτη φωτός και παρουσιά-
ζει φαινόμενο μέγεθος (m) 6,80. 

Μια εντυπωσιακή ματιά, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Νότιου Στεφάνου (Corona Australis), ενός μικρού αστερισμού του νότιου ημισφαιρίου...

25 Οκτώβρη... Από τη στήλη του Ριζοσπάστη "Σαν σήμερα"...

1647 Πεθαίνει ο Ιταλός φυσικομαθηματικός Εβαντζελίστα Τοριτσέλι, εφευρέτης του 
βαρόμετρου.

1822 Ξεκινά η πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου, η οποία διήρκεσε έως τις 31 Δεκέμ-
βρη και έληξε με νίκη των επαναστατών επί των οθωμανικών στρατευμάτων.

1825 Γεννιέται ο Αυστριακός συνθέτης Γιόχαν Στράους (γιος).

1838 Γεννιέται ο Γάλλος συνθέτης Ζορζ Μπιζέ.

1881 Γεννιέται ο Ισπανός κομμουνιστής ζωγράφος Πάμπλο Πικάσο, δημιουργός της 
«Γκουέρνικα» και άλλων έργων (όπως το περίφημο σκίτσο του Νίκου Μπελογιάννη).

1893 Πεθαίνει ο Ρώσος συνθέτης Πιότρ Ιλιτς Τσαϊκόφσκι.

1920 Δολοφονείται στη Μαύρη Θάλασσα, καθώς επέστρεφε από τη Μόσχα, ως αντι-
πρόσωπος του ΣΕΚΕ στο 2ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, ο Δημοσθένης 
Λιγδόπουλος, ένας από τους πρωτεργάτες του επαναστατικού κινήματος στην Ελλάδα 
και ιδρυτικό μέλος του ΣΕΚΕ. 
Μαζί του δολοφονήθηκε επίσης ο κομμουνιστής - επαναστάτης Ωρίων Αλεξάκης, στέ-
λεχος του Κόμματος των Μπολσεβίκων και εκπρόσωπος της Κομμουνιστικής Διεθνούς 
στα Βαλκάνια.

1920 Πεθαίνει (από δάγκωμα μαϊμούς, όπως είπαν) ο βασιλιάς Αλέξανδρος ο Α'.

1922 Τα ιαπωνικά στρατεύματα που μετείχαν στη διεθνή ιμπεριαλιστική επέμβαση 
κατά της επαναστατημένης Ρωσίας εγκαταλείπουν το Βλαδιβοστόκ.

1922 Στον απόηχο της Μικρασιατικής Καταστροφής, ο τέως αρχιστράτηγος της 
Στρατιάς της Μικράς Ασίας, Γεώργιος Χατζηανέστης, ο υποστράτηγος ε.α. Ξενο- 
φώντας Στρατηγός, ο υποναύαρχος ε.α. Μιχαήλ Γούδας και οι πολιτικοί Δημήτριος 
Γούναρης, Νικόλαος Στράτος, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, Νικόλαος Θεοτόκης και 
Γεώργιος Μπαλτατζής παραπέμπονται με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας 
από την ανακριτική επιτροπή υπό τον Θ. Πάγκαλο.

1925 Στο Σικάγο των ΗΠΑ πραγματοποιείται το πρώτο Συνέδριο των νέγρων εργατών.

1936 Υπογράφεται στο Βερολίνο συμφωνία μεταξύ ναζιστικής Γερμανίας και φασισ-
τικής Ιταλίας για τον καθορισμό των σφαιρών οικονομικής δράσης στα Βαλκάνια και 
την παραδουνάβια περιοχή, καθώς και για την κοινή πάλη εναντίον της Δημοκρατικής 
Ισπανίας. Συγκροτείται ο Άξονας Βερολίνου - Ρώμης.

1944 Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Ελασσόνα.

1948 Με την καθοριστική συνδρομή των μαχητριών του Δημοκρατικού Στρατού, 
ιδρύεται στην Ελεύθερη Ελλάδα η Πανελλαδική Δημοκρατική Ένωση Γυναικών 
(ΠΔΕΓ).

1956 Ο Γιάνος Κάνταρ αναλαμβάνει ΓΓ της ΚΕ του Ουγγρικού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος.

1973 Πραγματοποιείται στη Μόσχα το Παγκόσμιο Συνέδριο Ειρήνης. Η χούντα 
απαγορεύει στους Κωτσάκη, Λυμπέρη και Παπανικολάου, που ήταν προσκεκλη-
μένοι, να παρευρεθούν στο Συνέδριο.

1983 Ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός επεμβαίνει στρατιωτικά στο μικρό νησιωτικό 
κράτος της Γρενάδα (Καραϊβική), για την οποία λίγους μήνες πριν ο Πρόεδρος Ρίγκαν 
είχε δηλώσει ότι... «απειλεί την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών», προκαλώντας 
παγκόσμια θυμηδία αλλά και οργή.

Όταν δύο αστέρες νετρονίων συγχωνεύονται, ένα τεράστιο σύννεφο από συντρίμμια εκτοξεύεται στο διάστημα...

Σαν σήμερα... 24 Οκτώβρη 1963, η Σουηδική Ακαδημία τιμά τον σπουδαίο ποιητή Γιώργο Σεφέρη με το Νόμπελ Λογοτεχνίας...

24 Οκτώβρη 1929... Χρηματιστηριακό κραχ (μεγάλη καπιταλιστική κρίση)...

*Διαβάστε αναλυτικά στη σχετική ανάρτηση στην ιστοσελίδα μας "Μαρξισμός - Λενινισμός... Πάντα επίκαιρος..." (https://kmarxism.blogspot.com)

Σαν σήμερα... 24 Οκτώβρη 1922, πεθαίνει από φυματίωση σε ηλικία 57 χρόνων ο Έλληνας λογοτέχνης Ανδρέας Καρκαβίτσας....

Υπήρξε ένας από τους τρεις μεγάλους εκπροσώπους της ηθογραφίας, μαζί με τους Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και Γεώργιο Βιζυηνό.
 Τα πιο γνωστά έργα του είναι το μυθιστόρημα "Ο ζητιάνος", και η συλλογή διηγη-μάτων "Λόγια της πλώρης", δυο έργα με τα οποία ο Καρκαβίτσας κατέκτησε μια 
θέση στους κορυφαίους της νεοελληνικής πεζογραφίας. Αυτά τα δυο έργα έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί σε πολλές χώρες του εξωτερικού, αυτοτελώς καθώς και 
σε ανθολογίες νεοελληνικής πεζογραφίας.

Σαν σήμερα... 24 Οκτώβρη 1601, πέθανε ο Τύχο Μπράχε (Tycho Brahe)... Ένας πρωτοπόρος επιστήμονας... ένας "περιπατητής" του ουρανού...

Brahe Tycho (Μπράχε Τύχο) (1546 - 1601 κ.ε)...

Δανός αστρονόμος και αλχημιστής. Γεννήθηκε στην περιοχή Scania, η οποία τότε 
ανήκε στη Δανία και σήμερα στη Σουηδία και προερχόταν από οικογένεια πλουσίων 
ευγενών.
Από μικρός αγαπούσε την αστρονομία, αλλά στην κυριολεξία του έγινε πάθος, κυρίως 
μετά από την ηλιακή έκλειψη της 21ης Αυγούστου 1560, η οποία και τον εντυπωσίασε. 
Νεαρός ακόμα, περιηγήθηκε σε αρκετά ξένα αστεροσκοπεία, έως ότου επιστρέψει 
στην πατρίδα του, το 1571. 
Ο Brahe έθεσε ως πρώτο του στόχο τη βελτίωση των λιγοστών διαθέσιμων οργάνων 
για την παρατήρηση των άστρων. 
H μεγαλύτερη του ανακάλυψη ήταν η κρικωτή σφαίρα. Μία σφαίρα με δακτύλιο 2,7 
μέτρων, η οποία χρησίμευε για τον ακριβή εντοπισμό των άστρων.
Περνούσε όλες τις νύχτες, παρατηρώντας τα άστρα και χαρτογραφώντας τον ουρανό 
με τα όργανα του. Τη νύχτα της 11ης Νοέμβρη του 1572, έκανε μια απίστευτη ανακά-
λυψη. Παρατήρησε ένα «νέο» άστρο, το οποίο ήταν το ίδιο φωτεινό με τον πλανήτη 
Αφροδίτη. 
Στο βιβλίο του De Stella Nova (Το νέο αστέρι), το οποίο εκδόθηκε τo 1573, αναφέρει : 
«Πρόσεξα ότι ένα νέο και ασυνήθιστο άστρο, που ξεπερνούσε τα άλλα αστέρια σε λαμ-
πρότητα, άρχισε σχεδόν άμεσα να λάμπει πάνω από το κεφάλι μου». 
Το νέο αυτό άστρο του Brahe, δεν ήταν τίποτα άλλο, παρά ένας υπερκαινοφανής 
αστέρας (supernova), γνω-στός σήμερα ως Υπερκαινοφανής 1572 (Supernova 1572) 
ή Supernova Tycho (βλέπε το αντίστοιχο λήμμα στο δεύτερο τόμο του λεξικού, στον 
αστερισμό της Κασσιόπης).

Πρωτού καν συμπληρώσει τα τριάντα του χρόνια, ο Tycho Brahe θεωρούνταν ο καλύ-
τερος αστρονόμος σε ολόκληρη την Ευρώπη. O βασιλιάς της Δανίας Φρειδερίκος Β΄, 
θέλοντας να κρατήσει τον Brahe κοντά του, του παραχώρησε το μικρό νησί Hven, 
πλάτους 4 χλμ, έκτισε εκεί ένα κάστρο και εν συνεχεία χρηματοδότησε τη δημιουργία 
ενός αστρονομικού παρατηρητήριου. Ο Brahe, το 1576, κατασκεύασε το υπερυψωμένο
αστεροσκοπείο του, το μεγαλύτερο αστεροσκοπείο της εποχής και το ονόμασε 
«Uraniborg», που σημαίνει «Το κάστρο των ουρανών».
Εκεί ο Brahe, ανακάλυψε τον «Κομήτη του 1577) (C/1577 V1), ο οποίος πέρασε κοντά 
στη Γη κατά τη διάρκεια του έτους 1577 κ.ε. Σημερινές μετρήσεις, εκτιμούν πως ο 
κομήτης C/1577 V1 βρίσκεται σε μια απόσταση περίπου 300 αστρονομικών μονάδων 
(α.μ) από τον Ήλιο.
Ο Brahe διαπιστώνοντας πως το Uraniborg ήταν πολύ μικρό και όχι αρκετά σταθερό, 
αλλά και πως, αποφάσισε να κατασκευάσει, το 1581, ένα υπόγειο και πολύ μεγαλύ-
τερο αστεροσκοπείο, το «Stjerneborg», που σημαίνει «Το κάστρο των άστρων». 
Τα δύο αυτά αστρονομικά παρατηρητήρια, απετέλεσαν ένα πλήρες ερευνητικό 
κέντρο, στο οποίο για περίπου μια εικοσαετία εργάστηκαν πάνω από 100 σπουδαστές 
και τεχνίτες και το επισκέπτονταν πολλοί άνθρωποι των γραμμάτων και ευγενείς. 
Αυτά τα 20 χρόνια, ο Brahe δίδασκε αστρονομία και χαρτογραφούσε επιμελώς τον 
ουρανό. Χάραζε δε τις θέσεις των άστρων σε ορειχάλκινες πλάκες, οι οποίες κάλυπταν 
μια ουράνια σφαίρα διαμέτρου περίπου 1,5 μέτρου. 
Μετά το θάνατο του Φρειδερίκος Β΄, το 1588 και τις συνεχείς προστριβές του Brahe 
με τους αξιωματούχους του νέου βασιλιά Χριστιανού Δ΄, διακόπηκε η χορηγία του 
ερευνητικού του κέντρου.
Το 1597, ο Brahe αναχώρησε στη Γερμανία. Το 1599, ο βασιλιάς Ροδόλφος Β' του οί-
κου των Αψβούργων, του παρέσχε άσυλο στη Πράγα, όπου και συνέχισε τις εργασίες 
του μέχρι το θάνατό του, στις 24 Οκτωβρίου 1601.
Το 1600, κάλεσε κοντά του τον Johannes Kepler, τον οποίο όρισε επίσημα διάδοχό 
του και αποκλειστικό κληρονόμο των επιστημονικών μελετών του και των χειρογρά-
φων του.
Η επιστήμη της αστρονομίας και η εξέλιξή της, οφείλουν πολλά στον μεγάλο αυτό 
Δανό αστρονόμο. Ανάμεσα στα τόσα που μελέτησε και κατέγραψε, είναι αυτός ο 
πρώτος ο οποίος εισήγαγε την αστρική παράλλαξη, δηλαδή τη μέθοδο αυτή, με την 
οποία μπορούμε να προσδιορίσουμε την απόσταση ενός άστρου από τη Γη. Είναι 
αυτός που μελέτησε ακόμη περισσότερο τη Σελήνη και πρόσθεσε πολλές αξιόλογες 
βελτιώσεις για την εικόνα του δορυφόρου μας. Τέλος είναι αυτός που διαπίστωσε το 
φυσικό φαινόμενο της ατμοσφαιρικής διάθλασης. Μαζί με όλα αυτά, συνέταξε και 
κατάλογο 777 αστέρων.

Κοσμάς Λεοντιάδης

*Το παραπάνω κείμενο, αποτελεί απόσπασμα από το τμήμα βιογραφιών του υπό 
έκδοση τετράτομου έργου μου... "Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό των Άστρων και των 
ουράνιων αντικειμένων". 

Σαν σήμερα... 23 Οκτώβρη 1940, γεννήθηκε ένας από τους σπουδαιότερους ποδοσφαιριστές που εμφανίστηκαν στα παγκόσμια γήπεδα... Ο Βραζιλιάνος Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο, (Πελέ)...

Σαν σήμερα... 23 Οκτώβρη 1979, φεύγει από τη ζωή ο Πρόδρομος Τσαουσάκης (Πρόδρομος Μουτάφογλου) (1919 - 1979), μία από τις σπουδαιότερες φωνές του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού...

Σαν σήμερα... 23 Οκτώβρη 1983, έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 74 ετών, ο Δήμος Σταρένιος. Ένας σπουδαίος ηθοποιός που παρέμεινε συνεπής κομμουνιστής μέχρι το τέλος της ζωής του...

Σαν σήμερα... 23 Οκτώβρη 1925, γεννήθηκε στην Ξάνθη ο κορυφαίος μουσικοσυνθέτης, ποιητής και διανοούμενος Μάνος Χατζιδάκις...

Σαλάρ Ντε Ουγιούνι (Salar de Uyuni).... Η μεγαλύτερη ξηρή λίμνη στον κόσμο...

Το Σαλάρ Ντε Ουγιούνι βρίσκεται στην Βολιβία και είναι η μεγαλύτερη ξηρή λίμνη 
στον κόσμο με έκταση 10.582 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Βρίσκεται στο υψίπεδο των 
Άνδεων περίπου 3.656 μέτρα πάνω από το μέσο επίπεδο της θάλασσας και διαμορ-
φώθηκε ύστερα από μετασχηματισμούς διαφόρων προϊστορικών λιμνών. 
Καλύπτεται από λίγα μέτρα κρούστας αλατιού, το οποίο έχει μια εξαιρετική ομαλό-
τητα καθώς η υψομετρική διαφορά είναι λιγότερη από ένα μέτρο σε ολόκληρη την 
έκταση του Σαλάρ.

30 σαρκοφάγοι 3.000 ετών ανακαλύφθηκαν στη νεκρόπολη Ασασίφ στην Αίγυπτο...

Μια συλλογή 30 σαρκοφάγων με μούμιες ανδρών, γυναικών και παιδιών ανακαλύφ-
θηκε πρόσφατα και παρουσιάστηκε στα ΜΜΕ το περασμένο Σάββατο από το υπουρ-
γείο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου. 
Οι σαρκοφάγοι ανακαλύφθηκαν στη νεκρόπολη Ασασίφ κοντά στην πόλη Λούξορ 
της Αιγύπτου, στη δυτική όχθη του Νείλου. Χρονολογούνται στα 3.000 χρόνια και 
η διακόσμηση με έντονα χρώματα έχει διατηρηθεί. Ανήκουν σε 23 άνδρες, 5 γυναίκες 
και 2 παιδιά από την 22η Δυναστεία (945 - 715 π.Χ) και τις είχε κρύψει ένας ιερέας 
προκειμένου να μη συληθούν.
Το υπουργείο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου χαρακτήρισε την ανακάλυψη ως τη μεγα-
λύτερη και σημαντικότερη των τελευταίων ετών.

Σαν σήμερα... 22 Οκτώβρη 1937, γεννήθηκε ο σπουδαίος κομμουνιστής μουσικοσυνθέτης Μάνος Λοΐζος (1937 - 1982)...

Ηλιακή δραστηριότητα...

Η παρακάτω φωτογραφία του Ήλιου, η οποία καταγράφηκε στις 8 Γενάρη 2002 από 
το Ηλιακό και το Ηλιοσφαιρικό Παρατηρητήριο SOHO, δείχνει μια τεράστια έκρηξη 
ηλιακού υλικού, το οποίο ονομάζεται στεμματική εκτόξευση μάζας, να εξαπλώνε-
ται στο διάστημα...

*Η στεμματική εκπομπή μάζας ή στεφανιαία μαζική εκτίναξη (Coronal 
Mass Ejection) είναι μορφή ηλιακής δραστηριότητας που συνοδεύεται από μεγάλης 
κλίμακας εκτόξευση πυκνού υλικού από το ηλιακό στέμμα προς τον μεσοπλανητικό 
χώρο. Πρόκειται για τεράστιες εκτινάξεις πλάσματος, αποτελούμενου κυρίως από 
ιόντα υδρογόνου, σε μικρότερο ποσοστό ηλίου και σε μικρές ποσότητες βαρύτερων 
στοιχείων. 

Οι Καταρράκτες της Βικτωρίας (οι μεγαλύτεροι καταρράκτες της Γης), είναι καταρράκτες που βρίσκονται στην Αφρική, μεταξύ της Ζάμπια και της Ζιμπάμπουε....

Οι Καταρράκτες της Βικτωρίας δημιουργούνται από τον ποταμό Ζαμβέζη. 
Το μέγιστο ύψος τους φτάνει τα 108 μέτρα και το πλάτος τους τα 1708 μέτρα, 
ενώ ο όγκος του νερού που πέφτει φτάνει κατά μέσο όρο τα 1088 m³/s (κυβικά 
μέτρα/δευτερόλεπτο). Ο ήχος του νερού που πέφτει είναι τόσο μεγάλος που 
ακούγεται ακόμη και 24 μίλια μακριά.

Οι Ωριωνίδες, η βροχή από «πεφταστέρια» του Φθινοπώρου, κορυφώνονται απόψε το βράδυ (Δευτέρα προς χαράματα Τρίτης) στο βόρειο ημισφαίριο...

Οι Ωριωνίδες είναι μια μέτριας έντασης βροχή διαττόντων, που κάθε χρόνο εμφα-
νίζονται από τις 2 Οκτώβρη έως τις 7 Νοέμβρη. Οι καλύτερες ώρες για παρατήρη-
ση είναι με κατεύθυνση προς την Ανατολή, λίγο μετά τα μεσάνυχτα και πριν την 
αυγή.
Οι Ωριωνίδες ονομάσθηκαν έτσι, επειδή φαίνεται να προέρχονται από τον αστε-
ρισμό του Ωρίωνα, ενώ δημιουργούνται από την «ουρά» που έχει αφήσει πίσω 
του ο κομήτης του Χάλεϊ. Δεκάδες μετέωρα -συνήθως γύρω στα 20 την ώρα- 
εισέρχονται και καίγονται στην ατμόσφαιρα της Γης.
Τα «πεφταστέρια» τους είναι γρήγορα και συχνά κινούνται με μεγάλη ταχύτητα 
έως 67 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, αφήνοντας έντονα ίχνη στον ουρανό.

Η εκπληκτική φωτογραφία του Διαστημικού Τηλεσκόπιου Hubble από το 2015, που «έπιασε» το γαλαξία NGC 7715 (αριστερά) να συγκρούεται και να «καταπίνει» τον μικρότερο NGC 7714 (δεξιά), πριν 200 εκατομμύρια χρόνια...

Σαν σήμερα... 21 Οκτώβρη 1825, δημοσιεύεται στη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος ο «Ύμνος εις την Ελευθερία» του Διονυσίου Σολωμού, που στη συνέχεια θα αποτελέσει τον Εθνικό Ύμνο της Ελλάδας...

Πολ Ντιράκ (Paul Dirac)... Ένας ξεχωριστός φυσικός επιστήμονας... ένας μεγάλος δάσκαλος...

Σαν χθες... 20 Οκτώβρη 1984, έφυγε από τη ζωή ο Πολ Ντιράκ...

Dirac Paul Adrien Maurice (Ντιράκ Πολ Άντριεν Μορίς) (1902 - 1984 κ.ε). 
Βρετανός θεωρητικός φυσικός και μαθηματικός, με καθοριστική συμβολή, 
στην ανάπτυξη της κβαντομηχανικής θεωρίας. Θεωρείται μια εξέχουσα επι-
στημονική και όχι μόνο, προσωπικότητα, που διαμόρφωσε και συνέβαλλε 
αποφασιστικά στην πρόοδο της επιστήμης του 20ου αιώνα. 

Σαν σήμερα... 19 Οκτώβρη 2004, έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος Ασημάκης Γιαλαμάς (1909 - 2004). Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη σάτιρα, το χρονογράφημα και το σατιρικό στίχο. Συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση και στον παράνομο Εαμικό τύπο, ήταν μάλιστα γραμματέας του ΕΑΜ Δημοσιογράφων...

Σαν σήμερα... 19 Οκτώβρη 1937, πεθαίνει ο Νεοζηλανδός φυσικός και χημικός, βρετανικής καταγωγής Rutherford Ernest (Ράδερφορντ Έρνεστ) (1871 - 1937 κ.ε), ένας από τους σημαντικότερους επιστήμονες της εποχής του και χωρίς καμιά αμφιβολία, ο μεγαλύτερος πειραματικός φυσικός της γενιάς του...