Γαλιλαίος Γαλιλέι (Galileo Galilei) (1564 - 1642)...
Ιταλός μαθηματικός, αστρονόμος και φυσικός, ο οποίος συνέβαλε αποφασιστικά στη σύγχρονη επιστημονική σκέψη και κυρίως στην ανάπτυξη της αστρονομίας.
Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που βελτίωσε και στη συνέχεια χρησιμοποίησε το τηλεσκό-
πιο, το οποίο είχαν ανακαλύψει οι Ολλανδοί Hans Lippershey, Zacharias Janssen και
Jacob Metius το 1608, για να μελετήσει τα ουράνια ανικείμενα (βασικά το Ηλιακό
σύστημα). Συγκέντρωσε απτές επιστημονικές αποδείξεις, με τις οποίες θεμελίωσε την
άποψη του ότι η Γη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο και ότι δεν στέκεται ακίνητη, αποτελώντας του Σύμπαντος, όπως πίστευαν μέχρι τότε, το εκκλησιαστικό και επιστη-
μονικό κατεστημένο. Ο Galileo υιοθέτησε πλήρως, μέσω της παρατήρησης, την ηλιοκε-
ντρική θεωρία του μεγάλου Πολωνού αστρονόμου Nicolaus Copernicus (1473 - 1543)
και του αρχαίου Έλληνα αστρονόμου και μαθηματικού Αρίσταρχου του Σάμιου (310 -
230 π.κ.ε), ο οποίος, πριν από περίπου 2.000 χρόνια, υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος που πρότεινε το ηλιοκεντρικό μοντέλο του Ηλιακού συστήματος.
Χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο, ο Galileo, πρώτος παρατήρησε τους κρατήρες, τα
όρη και τις πεδιάδες στην επιφάνεια της Σελήνης και ανακάλυψε ότι η Σελήνη στρέφει
πάντα προς τη Γη το ίδιο ημισφαίριο. Επιβεβαίωσε της φάσεις της Αφροδίτης, οι οποίες
ήταν παρόμοιες με αυτές της Σελήνης, ανακάλυψε τους τέσσερις μεγαλύτερους δορυ-
φόρους του πλανήτη Δία (Ιώ, Ευρώπη, Γανυμήδη και Καλλιστώ) και επίσης παρακολού-
θησε και ανέλυσε τις ηλιακές κηλίδες.
Ακόμη παρατήρησε τον πλανήτη Κρόνο, αν και μπέρδεψε τους δακτυλίους του, νομίζον-
τας πως είναι τρεις ξεχωριστοί πλανήτες. Αυτές τις αστρονομικές του ανακαλύψεις, τις δημοσίευσε το 1610, στο έργο του «Sidereus nuncius».
Το 1612 εντόπισε με το τηλεσκόπιό του τον Ποσειδώνα, αλλά δεν κατάλαβε πως πρόκει-
ται για πλανήτη του Ηλιακού μας συστήματος. Το 1617 «είδε» με το τηλεσκόπιό του, τον τετραπλό αστέρα Mizar και τον οπτικό του «σύντροφο» Alcor, στον αστερισμό της Με-
γάλης Άρκτου.
Ο Galileo υποστήριξε ότι τα αστέρια ήταν ήλιοι και δεν ήταν τοποθετημένα σε ένα
σφαιρικό κέλυφος το οποίο περιβάλλει το Ηλιακό σύστημα, αλλά μάλλον βρίσκονταν
σε διάφορες αποστάσεις από τη Γη. Τα φωτεινότερα άστρα ήταν κοντινοί μας ήλιοι και
τα πιο αμυδρά ήταν πιο μακρινοί. Έτσι, στην ουσία αποκάλυψε την αστρική φύση του
Γαλαξία μας.
Ακόμη εφηύρε τους νόμους του εκκρεμούς, οι οποίοι αργότερα χρησιμοποιήθηκαν στα
ρολόγια, διατύπωσε το νόμο της πτώσεως των σωμάτων, οι οποίοι αποδεικνύουν ότι η
βαρύτητα επιδρά στην ταχύτητα των σωμάτων όταν υψώνονται ή όταν πέφτουν, εφηύρε
το σύγχρονο θερμόμετρο και τον αναλογικό διαβήτη.
Για τις ηλιοκεντρικές του απόψεις, ο Galileo θεωρήθηκε αιρετικός και ήρθε σε ευθεία σύγκρουση με την κραταιά Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, αλλά και τους «αριστοτελικούς» επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Πάντοβα (Padova) και δικάστηκε το 1615, από τη Ρωμαϊκή Ιερά Εξέταση, με κατ΄οίκο περιορισμό.
Αν και τον ανάγκασαν να αποκηρύξει δημόσια τις πεποιθήσεις του, ο Galileo εξακολου-
θούσε να πιστεύει στην ηλιοκεντρική θεωρία του. Όταν το 1632 δημοσίευσε το έργο του «Dialogue Concerning the Two Chief World Systems», στο οποίο συνέκρινε την Κοπερνί-
κεια ηλιοκεντρική θεωρία, με τη γεωκεντρική θεώρηση του Κλαύδιου Πτολεμαίου, δικά-
στηκε ξανά από την Ιερά Εξέταση, ως αιρετικός και αρνητής της Αγίας Γραφής.
Ο Galileo τελειώνοντας την απολογία του και φοβούμενος ότι θα έχει την τύχη του Ιτα-
λού φιλοσόφου Giordano Bruno (1548 - 1600), αποκήρυξε τις πεποιθήσεις του.
Κατά την παράδοση,τη στιγμή που σηκωνόταν, χτύπησε το πόδι του στο έδαφος και πρόσθεσε: «Και όμως κινείται» (εννοώντας τη Γη). Στην πραγματικότητα, τη φράση
αυτή ή δεν την είπε ποτέ ή κι αν την είπε δεν την άκουσαν οι δικαστές του. Γιατί τότε
δεν θα ξέφευγε και η καταδίκη του σε θάνατο θα ήταν οριστική. Πάντως η φράση αυτή
έμεινε ως σύμβολο δύναμης της επιστημονικής γνώσης, απέναντι σε κάθε σκοταδιστική προσπάθεια του εκάστοτε κατεστημένου.
Ο Galileo Galilei έμεινε διαχρονικά στην παγκόσμια συνείδηση ως σύμβολο του τολμη-
ρού και ελεύθερα σκεπτόμενου επιστήμονα, ο οποίος περιγράφει τη φύση σύμφωνα με
τις παρατηρήσεις του και όχι με βάση τις κυρίαρχες φιλοσοφικές, ιδεολογικές και κυρίως θρησκευτικές αντιλήψεις της εποχής.
Όσο αφορά την προσφορά του στην επιστήμη, ο Galileo έχει λάβει αμέτρητους χαρακτη-ρισμούς, όπως, πατέρας της αστρονομίας, της επιστήμης, της φυσικής κλπ.
Ο Βρετανός θεωρητικός φυσικός Stephen William Hawking, έχει πει για τον Galileo
Galilei : « Ο Galileo, ίσως περισσότερο από κάθε άλλο μεμονωμένο πρόσωπο,
είναι υπεύθυνος για τη γέννηση της σύγχρονης επιστήμης».
*Το παραπάνω κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το τμήμα βιογραφιών του υπό έκδοση
τετράτομου έργου μου "Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό των Άστρων και των ουράνιων
αντικειμένων".
Κοσμάς Λεοντιάδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου