Αρχαιολογικά ευρήματα στη Ρήνεια Κυκλάδων...

Στη Ρήνεια, ένα μικρό νησί δίπλα στη Δήλο, που συνδέθηκε με την ιστορία των γεννή-
σεων και των θανάτων του γειτονικού της, φημισμένου νησιού, επικεντρώνεται το πεν-

ταετές πρόγραμμα έρευνας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, που άρχισε το 2019. Περιορισμένες, αλλά σημαντικές ανασκαφές στη Ρήνεια, έγιναν στα τέλη του 19ου και 

στις αρχές του 20ού αιώνα. 120 χρόνια μετά τις πρώτες ανασκαφές, η Εφορεία Αρχαιο-

τήτων Κυκλάδων επιστρέφει στη Ρήνεια, αφ' ενός για να ολοκληρώσει την τεκμηρίωση 

των παλαιών ερευνών και των λεηλατημένων από αιώνες καταλοίπων της αρχαίας νεκρόπολης των Δηλίων, αφ' ετέρου για να πραγματοποιήσει εντατική επιφανειακή 

έρευνα, αλλά και ανασκαφική διερεύνηση μιας θέσης στο νότιο τμήμα της.

Στην περιοχή της δηλιακής νεκρόπολης έγιναν καθαρισμοί στον αγρό με τη μεγάλη σαρκοφάγο της Ρωμαίας Τερτίας Ωραρίας και τον ευμεγέθη λέοντα της Ρήνειας, με 

στόχο την τεκμηρίωση των πολυάριθμων ορατών ταφικών κατασκευών και των πολυ-

πληθών μαρμάρινων αρχιτεκτονικών μελών, βωμών, σαρκοφάγων κ.λπ. Βορειότερα, καθαρίστηκε και αποτυπώθηκε το, ήδη ανεσκαμμένο, μεγάλο υπόγειο ταφικό οικοδό-

μημα με θήκες (columbarium), καθώς και κατάλοιπα θολωτής επίστεψης τάφου που παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με τη μονόπτερη θόλο της αγοράς των Κομπεταλιασ-

τών της Δήλου.
Στο πλαίσιο της επιφανειακής έρευνας εντοπίστηκαν και τεκμηριώθηκαν ερείπια που ανήκουν σε αρχαίες αγροικίες που ανήκαν στο ιερό του Δηλίου Απόλλωνα καθώς και άγνωστος αρχαίος δρόμος.
Παράλληλα, ξεκίνησε η ανασκαφική διερεύνηση στο Χωμασοβούνι, μια σημαντική θέ-

ση στο όριο της δηλιακής νεκρόπολης, με ορατά εντυπωσιακά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά 

μέλη και θεμέλιο κατασκευής, σε άμεση οπτική επαφή με τη Δήλο. Πρόκειται πιθανώς 

για τη θέση του σημαντικού δηλιακού ιερού, του Αρτεμισίου εν νήσω. Ανηφορική πρόσ-

βαση -σύμφωνα με τους απολογισμούς των ιεροποιών της Δήλου- οδηγούσε στο ιερό, 

το οποίο περιελάμβανε, εκτός από τον ναό, βωμό, εστιατόριο και οίκους. Έγιναν καθα-

ρισμός, ορθοφωτογράφηση και τοπογραφική και σχεδιαστική αποτύπωση των αρχι-τεκτονικών καταλοίπων, ενώ παράλληλα πραγματοποιήθηκαν αποψίλωση και εντατική επιφανειακή έρευνα σε όλο τον λόφο. Κοντά στην κορυφή, εκεί που πιθανολογείται η 

θέση του ναού, αποκαλύφθηκε τμήμα θεμελίου, πιθανώς μεγάλου βωμού. Από την ίδια 

θέση περισυνελέγησαν αξιόλογα θραύσματα γλυπτών, κυρίως τμήματα από αγάλματα πτηνών, που μεταφέρθηκαν στη Δήλο.
Στο πλαίσιο της ίδιας έρευνας εντάχθηκε και η εκπόνηση γεωλογικού χάρτη του νησιού, 

με στόχο, εκτός των άλλων, και τον εντοπισμό θέσεων λατόμησης. Η έρευνα έδωσε πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα σε σχέση με την προέλευση του δομικού υλικού των κτιρίων 

όχι μόνον της Ρήνειας αλλά και της Δήλου, όπως π.χ. των θεμελίων του ναού του Απόλ-

λωνα.
Σημαντική πτυχή της έρευνας είναι η τεκμηρίωση και όλων των καταλοίπων βυζαντινών, μεταβυζαντινών και νεότερων χρόνων (αγροικίες, «λάκκες», ξερολιθιές, ξωκλήσια κ.λπ.). Ανάμεσά τους επίκαιρα σήμερα είναι τα ερείπια του δημόσιου λοιμοκαθαρτηρίου της Δή-

λου (Ρηνείας) στην παραλία με το εύγλωττο τοπωνύμιο Καραντίνα ή Λαζαρέτο. 

Εκεί παρέμεναν σε κάθαρσιν (προληπτική ή πραγματική, υποχρεωτική καραντίνα 5 - 40 ημερών) από τα μέσα του 19ου έως τις αρχές του 20ού αι., βάσει διαδοχικών νομοθετικών ρυθμίσεων, μολυσμένα και μη πλοία που κατέπλεαν από λιμάνια της Μεσογείου με προο-

ρισμό ελληνικά λιμάνια σε περιόδους έξαρσης επιδημιών χολέρας και πανώλης.

*Αναδημοσίευση από το 902.gr