Το σκάφος Voyager 2 της NASA έχει γίνει πλέον το δεύτερο ανθρώπινο κατασκεύασ-
μα που ταξιδεύει στην αχανή περιοχή του γαλαξία ανάμεσα στα άστρα, στο μεσοασ-
τρικό διάστημα, όπως επιβεβαίωσαν οι επιστήμονες. Είχε προηγηθεί το Voyager 1,
που είχε «δραπετεύσει» από την ηλιακή επικράτεια στις 25 Αυγούστου 2012.
Η έξοδος του Voyager 2 στο διαστρικό ή μεσοαστρικό χώρο εκτιμάται ότι συνέβη στις 5 Νοέμβρη 2018.
Τώρα οι επιστήμονες -μεταξύ των οποίων και ο Σταμάτης Κριμιζής και ο συνεργάτης
του στην Ακαδημία Αθηνών Κωνσταντίνος Διαλυνάς- όχι μόνο επιβεβαίωσαν το ιστο-
ρικό γεγονός, αλλά και έδωσαν στη δημοσιότητα τα πρώτα στοιχεία που έστειλε το
σκάφος, καθώς διήλθε την ηλιόπαυση, εκεί όπου η πυκνότητα των εξερχομένων σωμα-
τιδίων του ηλιακού ανέμου και η ένταση του μαγνητικού του πεδίου, εξισώνονται με
τα αντίστοιχα μεγέθη του μεσοαστρικού χώρου (η βαρυτική επίδραση του Ήλιου
εκτείνεται αρκετά πέρα από την ηλιόπαυση, έως τουλάχιστον το Νέφος Όορτ).
Τα δύο δίδυμα σκάφη είχαν εκτοξευθεί το 1977 σε διάστημα λίγων εβδομάδων το ένα
από το άλλο, ακολουθώντας διαφορετικές τροχιές, γι’ αυτό αν και το «Βόγιατζερ 2»
είχε ελαφρώς προηγηθεί, βγήκε με καθυστέρηση από το ηλιακό μας σύστημα.
Μια βλάβη στον ανιχνευτή πλάσματος του «Βόγιατζερ 1» το 1980 είχε ως συνέπεια να
μην καταστεί δυνατό να συλλεχθούν άμεσα ακριβή δεδομένα κατά τη μετάβαση στο μεσοαστρικό διάστημα. Κάτι ευτυχώς που δεν συνέβη στην περίπτωση του άλλου
σκάφους, του «Βόγιατζερ 2», από το οποίο πλέον υπάρχουν τα πρώτα στοιχεία στα
χέρια των επιστημόνων για τη διάσχιση της ηλιόπαυσης.
Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ομοιότητες αλλά και διαφορές με όσα στοιχεία είχε στεί-
λει το «Βόγιατζερ 1», μερικές από τις οποίες ίσως οφείλονται στη μεταβαλλόμενη
δραστηριότητα του Ήλιου, ενώ άλλες πιθανώς σχετίζονται με τις διαφορετικές τροχιές
των δύο σκαφών.
Μεταξύ άλλων, τα νέα στοιχεία δείχνουν μια πιο λεπτή και ομαλή συνοριακή περιοχή
της ηλιόσφαιρας, με ένα ισχυρότερο μεσοαστρικό μαγνητικό πεδίο πέραν από αυτήν.
Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ, την Ελλάδα, την Ελβετία και την Αργεντινή, έκαναν πέντε
σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό αστρονομίας «Nature Astronomy».
Επικεφαλής της μίας από τις πέντε μελέτες του Voyager 2 είναι ο ακαδημαϊκός καθη-
γητής Σταμάτης Κριμιζής, επικεφαλής του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνο-
λογίας της Ακαδημίας Αθηνών και εδώ και πολλά χρόνια συνεργάτης του Εργαστη-
ρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς των ΗΠΑ, ενώ συμ-
μετέχει και ο Κωνσταντίνος Διαλυνάς, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο ίδιο Γραφείο.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν μια χαρακτηριστική αύξηση στην πυκνότητα του πλάσ-
ματος, κάτι που επιβεβαιώνει ότι το «Βόγιατζερ 2» βγήκε από το καυτό και χαμηλό-
τερης πυκνότητας πλάσμα του ηλιακού ανέμου και εισήλθε στο ψυχρό και μεγαλύ-
τερης πυκνότητας πλάσμα του μεσοαστρικού-γαλαξιακού χώρου.
Τα δύο είδη πλάσματος -το ηλιακό και το μεσοαστρικό- έχουν διαφορετικές συνθέ-σεις, πυκνότητες, θερμοκρασίες και μαγνητικά πεδία διαφορετικής προέλευσης,
συνεπώς δεν αλληλεπιδρούν ελεύθερα, αλλά διαχωρίζονται από ένα σύνορο.
Όπως έγινε αντιληπτό, δεν ισχύει η επικρατούσα έως τώρα θεωρία ότι υπάρχει μια
σταδιακή μετάβαση από την ηλιακή επικράτεια στο μεσοαστρικό διάστημα, καθώς
φαίνεται ότι υπάρχει ένα διακριτό σύνορο στην άκρη της ηλιόσφαιρας, την -σχήματος
φυσαλίδας- περιοχή, όπου φθάνει ο ηλιακός άνεμος των σωματιδίων.
Σύμφωνα με μια από τις πέντε μελέτες, η μετάβαση μέσω της ηλιόπαυσης έγινε σε
λιγότερο από μια ημέρα, ενώ μια άλλη μελέτη βρήκε ένα ενδιάμεσο στρώμα ανάμεσα
στην ηλιόπαυση και στο μεσοαστρικό διάστημα, δηλαδή στο σύνορο όπου ο ηλιακός
άνεμος συναντά τον μεσοαστρικό άνεμο (τα σωματίδια κοσμικής ακτινοβολίας
γαλαξιακής προέλευσης), κάτι που δεν είχε ανιχνεύσει το «Βόγιατζερ 1».
Σε κάθε περίπτωση, παραμένουν ακόμη αναπάντητα ερωτήματα σχετικά τις ιδιότητες
του μεσοαστρικού διαστήματος, που ελπίζεται να απαντηθούν όσο το «Βόγιατζερ 2»
ταξιδεύει πιο μακριά.
Η είσοδος του σκάφους Voyager 2 στο μεσοαστρικό χώρο συνέβη σε απόσταση 119,7
αστρονομικών μονάδων από τον πλανήτη μας, δηλαδή σχεδόν 120 φορές την απόσ-
ταση Γης-Ήλιου, πιο κοντά από ότι είχε συμβεί με το «Voyager 1» (σε απόσταση 122,6 αστρονομικών μονάδων), το οποίο πλέον έχει φθάσει σε απόσταση περίπου
146 αστρονομικών μονάδων.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα δύο «Βόγιατζερ» θα ζήσουν περισσότερο
και από τη Γη, ταξιδεύοντας στον γαλαξία μας για τουλάχιστον πέντε
δισεκατομμύρια χρόνια. Βέβαια πολύ νωρίτερα, ίσως μετά από μια δεκα-
ετία, θα πάψουν να στέλνουν στοιχεία.
Προς το παρόν, είναι αβέβαιο πότε θα υπάρξει μια νέα διαστημική απο-
στολή που θα ακολουθήσει τα χνάρια των «Ταξιδευτών» στο αχανές
μεσοαστρικό διάστημα.
*Πηγές πληροφοριών : theguardian.com/science/2019 - physicsgg.me
μα που ταξιδεύει στην αχανή περιοχή του γαλαξία ανάμεσα στα άστρα, στο μεσοασ-
τρικό διάστημα, όπως επιβεβαίωσαν οι επιστήμονες. Είχε προηγηθεί το Voyager 1,
που είχε «δραπετεύσει» από την ηλιακή επικράτεια στις 25 Αυγούστου 2012.
Η έξοδος του Voyager 2 στο διαστρικό ή μεσοαστρικό χώρο εκτιμάται ότι συνέβη στις 5 Νοέμβρη 2018.
Τώρα οι επιστήμονες -μεταξύ των οποίων και ο Σταμάτης Κριμιζής και ο συνεργάτης
του στην Ακαδημία Αθηνών Κωνσταντίνος Διαλυνάς- όχι μόνο επιβεβαίωσαν το ιστο-
ρικό γεγονός, αλλά και έδωσαν στη δημοσιότητα τα πρώτα στοιχεία που έστειλε το
σκάφος, καθώς διήλθε την ηλιόπαυση, εκεί όπου η πυκνότητα των εξερχομένων σωμα-
τιδίων του ηλιακού ανέμου και η ένταση του μαγνητικού του πεδίου, εξισώνονται με
τα αντίστοιχα μεγέθη του μεσοαστρικού χώρου (η βαρυτική επίδραση του Ήλιου
εκτείνεται αρκετά πέρα από την ηλιόπαυση, έως τουλάχιστον το Νέφος Όορτ).
Τα δύο δίδυμα σκάφη είχαν εκτοξευθεί το 1977 σε διάστημα λίγων εβδομάδων το ένα
από το άλλο, ακολουθώντας διαφορετικές τροχιές, γι’ αυτό αν και το «Βόγιατζερ 2»
είχε ελαφρώς προηγηθεί, βγήκε με καθυστέρηση από το ηλιακό μας σύστημα.
Μια βλάβη στον ανιχνευτή πλάσματος του «Βόγιατζερ 1» το 1980 είχε ως συνέπεια να
μην καταστεί δυνατό να συλλεχθούν άμεσα ακριβή δεδομένα κατά τη μετάβαση στο μεσοαστρικό διάστημα. Κάτι ευτυχώς που δεν συνέβη στην περίπτωση του άλλου
σκάφους, του «Βόγιατζερ 2», από το οποίο πλέον υπάρχουν τα πρώτα στοιχεία στα
χέρια των επιστημόνων για τη διάσχιση της ηλιόπαυσης.
Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ομοιότητες αλλά και διαφορές με όσα στοιχεία είχε στεί-
λει το «Βόγιατζερ 1», μερικές από τις οποίες ίσως οφείλονται στη μεταβαλλόμενη
δραστηριότητα του Ήλιου, ενώ άλλες πιθανώς σχετίζονται με τις διαφορετικές τροχιές
των δύο σκαφών.
Μεταξύ άλλων, τα νέα στοιχεία δείχνουν μια πιο λεπτή και ομαλή συνοριακή περιοχή
της ηλιόσφαιρας, με ένα ισχυρότερο μεσοαστρικό μαγνητικό πεδίο πέραν από αυτήν.
Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ, την Ελλάδα, την Ελβετία και την Αργεντινή, έκαναν πέντε
σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό αστρονομίας «Nature Astronomy».
Επικεφαλής της μίας από τις πέντε μελέτες του Voyager 2 είναι ο ακαδημαϊκός καθη-
γητής Σταμάτης Κριμιζής, επικεφαλής του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνο-
λογίας της Ακαδημίας Αθηνών και εδώ και πολλά χρόνια συνεργάτης του Εργαστη-
ρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς των ΗΠΑ, ενώ συμ-
μετέχει και ο Κωνσταντίνος Διαλυνάς, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο ίδιο Γραφείο.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν μια χαρακτηριστική αύξηση στην πυκνότητα του πλάσ-
ματος, κάτι που επιβεβαιώνει ότι το «Βόγιατζερ 2» βγήκε από το καυτό και χαμηλό-
τερης πυκνότητας πλάσμα του ηλιακού ανέμου και εισήλθε στο ψυχρό και μεγαλύ-
τερης πυκνότητας πλάσμα του μεσοαστρικού-γαλαξιακού χώρου.
Τα δύο είδη πλάσματος -το ηλιακό και το μεσοαστρικό- έχουν διαφορετικές συνθέ-σεις, πυκνότητες, θερμοκρασίες και μαγνητικά πεδία διαφορετικής προέλευσης,
συνεπώς δεν αλληλεπιδρούν ελεύθερα, αλλά διαχωρίζονται από ένα σύνορο.
Όπως έγινε αντιληπτό, δεν ισχύει η επικρατούσα έως τώρα θεωρία ότι υπάρχει μια
σταδιακή μετάβαση από την ηλιακή επικράτεια στο μεσοαστρικό διάστημα, καθώς
φαίνεται ότι υπάρχει ένα διακριτό σύνορο στην άκρη της ηλιόσφαιρας, την -σχήματος
φυσαλίδας- περιοχή, όπου φθάνει ο ηλιακός άνεμος των σωματιδίων.
Σύμφωνα με μια από τις πέντε μελέτες, η μετάβαση μέσω της ηλιόπαυσης έγινε σε
λιγότερο από μια ημέρα, ενώ μια άλλη μελέτη βρήκε ένα ενδιάμεσο στρώμα ανάμεσα
στην ηλιόπαυση και στο μεσοαστρικό διάστημα, δηλαδή στο σύνορο όπου ο ηλιακός
άνεμος συναντά τον μεσοαστρικό άνεμο (τα σωματίδια κοσμικής ακτινοβολίας
γαλαξιακής προέλευσης), κάτι που δεν είχε ανιχνεύσει το «Βόγιατζερ 1».
Σε κάθε περίπτωση, παραμένουν ακόμη αναπάντητα ερωτήματα σχετικά τις ιδιότητες
του μεσοαστρικού διαστήματος, που ελπίζεται να απαντηθούν όσο το «Βόγιατζερ 2»
ταξιδεύει πιο μακριά.
Η είσοδος του σκάφους Voyager 2 στο μεσοαστρικό χώρο συνέβη σε απόσταση 119,7
αστρονομικών μονάδων από τον πλανήτη μας, δηλαδή σχεδόν 120 φορές την απόσ-
ταση Γης-Ήλιου, πιο κοντά από ότι είχε συμβεί με το «Voyager 1» (σε απόσταση 122,6 αστρονομικών μονάδων), το οποίο πλέον έχει φθάσει σε απόσταση περίπου
146 αστρονομικών μονάδων.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα δύο «Βόγιατζερ» θα ζήσουν περισσότερο
και από τη Γη, ταξιδεύοντας στον γαλαξία μας για τουλάχιστον πέντε
δισεκατομμύρια χρόνια. Βέβαια πολύ νωρίτερα, ίσως μετά από μια δεκα-
ετία, θα πάψουν να στέλνουν στοιχεία.
Προς το παρόν, είναι αβέβαιο πότε θα υπάρξει μια νέα διαστημική απο-
στολή που θα ακολουθήσει τα χνάρια των «Ταξιδευτών» στο αχανές
μεσοαστρικό διάστημα.
*Πηγές πληροφοριών : theguardian.com/science/2019 - physicsgg.me
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου