Brahe Tycho (Μπράχε Τύχο) (1546 - 1601 κ.ε)...
Δανός αστρονόμος και αλχημιστής. Γεννήθηκε στην περιοχή Scania, η οποία τότε ανήκε
στη Δανία και σήμερα στη Σουηδία και προερχόταν από οικογένεια πλουσίων ευγενών.
Από μικρός αγαπούσε την αστρονομία, αλλά στην κυριολεξία του έγινε πάθος, κυρίως
μετά από την ηλιακή έκλειψη της 21ης Αυγούστου 1560, η οποία και τον εντυπωσίασε. Νεαρός ακόμα, περιηγήθηκε σε αρκετά ξένα αστεροσκοπεία, έως ότου επιστρέψει στην πατρίδα του, το 1571.
Ο Brahe έθεσε ως πρώτο του στόχο τη βελτίωση των λιγοστών διαθέσιμων οργάνων για
την παρατήρηση των άστρων.
H μεγαλύτερη του ανακάλυψη ήταν η κρικωτή σφαίρα. Μία σφαίρα με δακτύλιο 2,7 μέτρων, η οποία χρησίμευε για τον ακριβή εντοπισμό των άστρων.
Περνούσε όλες τις νύχτες, παρατηρώντας τα άστρα και χαρτογραφώντας τον ουρανό με
τα όργανα του. Τη νύχτα της 11ης Νοέμβρη του 1572, έκανε μια απίστευτη ανακάλυψη. Παρατήρησε ένα «νέο» άστρο, το οποίο ήταν το ίδιο φωτεινό με τον πλανήτη Αφροδίτη.
Στο βιβλίο του De Stella Nova (Το νέο αστέρι), το οποίο εκδόθηκε τo 1573, αναφέρει : «Πρόσεξα ότι ένα νέο και ασυνήθιστο άστρο, που ξεπερνούσε τα άλλα αστέρια σε λαμ-πρότητα, άρχισε σχεδόν άμεσα να λάμπει πάνω από το κεφάλι μου». Το νέο αυτό άστρο
του Brahe, δεν ήταν τίποτα άλλο, παρά ένας υπερκαινοφανής αστέρας (supernova), γνω-στός σήμερα ως Υπερκαινοφανής 1572 (Supernova 1572) ή Supernova Tycho (βλέπε το αντίστοιχο λήμμα στο δεύτερο τόμο του λεξικού, στον αστερισμό της Κασσιόπης).
Πρωτού καν συμπληρώσει τα τριάντα του χρόνια, ο Tycho Brahe θεωρούνταν ο καλύτε-
ρος αστρονόμος σε ολόκληρη την Ευρώπη. O βασιλιάς της Δανίας Φρειδερίκος Β΄, θέλον-
τας να κρατήσει τον Brahe κοντά του, του παραχώρησε το μικρό νησί Hven, πλάτους 4 χλμ, έκτισε εκεί ένα κάστρο και εν συνεχεία χρηματοδότησε τη δημιουργία ενός αστρονομικού παρατηρητήριου. Ο Brahe, το 1576, κατασκεύασε το υπερυψωμένο αστεροσκοπείο του,
το μεγαλύτερο αστεροσκοπείο της εποχής και το ονόμασε «Uraniborg», που σημαίνει
«Το κάστρο των ουρανών».
Εκεί ο Brahe, ανακάλυψε τον «Κομήτη του 1577) (C/1577 V1), ο οποίος πέρασε κοντά στη
Γη κατά τη διάρκεια του έτους 1577 κ.ε. Σημερινές μετρήσεις, εκτιμούν πως ο κομήτης C/1577 V1 βρίσκεται σε μια απόσταση περίπου 300 αστρονομικών μονάδων (α.μ) από
τον Ήλιο.
Ο Brahe διαπιστώνοντας πως το Uraniborg ήταν πολύ μικρό και όχι αρκετά σταθερό,
αλλά και πως, αποφάσισε να κατασκευάσει, το 1581, ένα υπόγειο και πολύ μεγαλύτερο αστεροσκοπείο, το «Stjerneborg», που σημαίνει «Το κάστρο των άστρων».
Τα δύο αυτά αστρονομικά παρατηρητήρια, απετέλεσαν ένα πλήρες ερευνητικό κέντρο,
στο οποίο για περίπου μια εικοσαετία εργάστηκαν πάνω από 100 σπουδαστές και τεχνίτες και το επισκέπτονταν πολλοί άνθρωποι των γραμμάτων και ευγενείς. Αυτά τα 20 χρόνια,
ο Brahe δίδασκε αστρονομία και χαρτογραφούσε επιμελώς τον ουρανό. Χάραζε δε τις θέ-σεις των άστρων σε ορειχάλκινες πλάκες, οι οποίες κάλυπταν μια ουράνια σφαίρα διαμέ-τρου περίπου 1,5 μέτρου.
Μετά το θάνατο του Φρειδερίκος Β΄, το 1588 και τις συνεχείς προστριβές του Brahe με
τους αξιωματούχους του νέου βασιλιά Χριστιανού Δ΄, διακόπηκε η χορηγία του ερευνη-
τικού του κέντρου.
Το 1597, ο Brahe αναχώρησε στη Γερμανία. Το 1599, ο βασιλιάς Ροδόλφος Β' του οίκου
των Αψβούργων, του παρέσχε άσυλο στη Πράγα, όπου και συνέχισε τις εργασίες του
μέχρι το θάνατό του, στις 24 Οκτωβρίου 1601.
Το 1600, κάλεσε κοντά του τον Johannes Kepler, τον οποίο όρισε επίσημα διάδοχό του
και αποκλειστικό κληρονόμο των επιστημονικών μελετών του και των χειρογράφων του.
Η επιστήμη της αστρονομίας και η εξέλιξή της, οφείλουν πολλά στον μεγάλο αυτό Δανό
αστρονόμο. Ανάμεσα στα τόσα που μελέτησε και κατέγραψε, είναι αυτός ο πρώτος ο
οποίος εισήγαγε την αστρική παράλλαξη, δηλαδή τη μέθοδο αυτή, με την οποία μπορού-
με να προσδιορίσουμε την απόσταση ενός άστρου από τη Γη. Είναι αυτός που μελέτησε
ακόμη περισσότερο τη Σελήνη και πρόσθεσε πολλές αξιόλογες βελτιώσεις για την εικόνα
του δορυφόρου μας. Τέλος είναι αυτός που διαπίστωσε το φυσικό φαινόμενο της ατμοσ-
φαιρικής διάθλασης. Μαζί με όλα αυτά, συνέταξε και έναν κατάλογο 777 αστέρων.
Κοσμάς Λεοντιάδης
*Το παραπάνω κείμενο, αποτελεί απόσπασμα από το τμήμα βιογραφιών του υπό
έκδοση τετράτομου έργου μου... "Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό των Άστρων και των
ουράνιων αντικειμένων".
Δανός αστρονόμος και αλχημιστής. Γεννήθηκε στην περιοχή Scania, η οποία τότε ανήκε
στη Δανία και σήμερα στη Σουηδία και προερχόταν από οικογένεια πλουσίων ευγενών.
Από μικρός αγαπούσε την αστρονομία, αλλά στην κυριολεξία του έγινε πάθος, κυρίως
μετά από την ηλιακή έκλειψη της 21ης Αυγούστου 1560, η οποία και τον εντυπωσίασε. Νεαρός ακόμα, περιηγήθηκε σε αρκετά ξένα αστεροσκοπεία, έως ότου επιστρέψει στην πατρίδα του, το 1571.
Ο Brahe έθεσε ως πρώτο του στόχο τη βελτίωση των λιγοστών διαθέσιμων οργάνων για
την παρατήρηση των άστρων.
H μεγαλύτερη του ανακάλυψη ήταν η κρικωτή σφαίρα. Μία σφαίρα με δακτύλιο 2,7 μέτρων, η οποία χρησίμευε για τον ακριβή εντοπισμό των άστρων.
Περνούσε όλες τις νύχτες, παρατηρώντας τα άστρα και χαρτογραφώντας τον ουρανό με
τα όργανα του. Τη νύχτα της 11ης Νοέμβρη του 1572, έκανε μια απίστευτη ανακάλυψη. Παρατήρησε ένα «νέο» άστρο, το οποίο ήταν το ίδιο φωτεινό με τον πλανήτη Αφροδίτη.
Στο βιβλίο του De Stella Nova (Το νέο αστέρι), το οποίο εκδόθηκε τo 1573, αναφέρει : «Πρόσεξα ότι ένα νέο και ασυνήθιστο άστρο, που ξεπερνούσε τα άλλα αστέρια σε λαμ-πρότητα, άρχισε σχεδόν άμεσα να λάμπει πάνω από το κεφάλι μου». Το νέο αυτό άστρο
του Brahe, δεν ήταν τίποτα άλλο, παρά ένας υπερκαινοφανής αστέρας (supernova), γνω-στός σήμερα ως Υπερκαινοφανής 1572 (Supernova 1572) ή Supernova Tycho (βλέπε το αντίστοιχο λήμμα στο δεύτερο τόμο του λεξικού, στον αστερισμό της Κασσιόπης).
Πρωτού καν συμπληρώσει τα τριάντα του χρόνια, ο Tycho Brahe θεωρούνταν ο καλύτε-
ρος αστρονόμος σε ολόκληρη την Ευρώπη. O βασιλιάς της Δανίας Φρειδερίκος Β΄, θέλον-
τας να κρατήσει τον Brahe κοντά του, του παραχώρησε το μικρό νησί Hven, πλάτους 4 χλμ, έκτισε εκεί ένα κάστρο και εν συνεχεία χρηματοδότησε τη δημιουργία ενός αστρονομικού παρατηρητήριου. Ο Brahe, το 1576, κατασκεύασε το υπερυψωμένο αστεροσκοπείο του,
το μεγαλύτερο αστεροσκοπείο της εποχής και το ονόμασε «Uraniborg», που σημαίνει
«Το κάστρο των ουρανών».
Εκεί ο Brahe, ανακάλυψε τον «Κομήτη του 1577) (C/1577 V1), ο οποίος πέρασε κοντά στη
Γη κατά τη διάρκεια του έτους 1577 κ.ε. Σημερινές μετρήσεις, εκτιμούν πως ο κομήτης C/1577 V1 βρίσκεται σε μια απόσταση περίπου 300 αστρονομικών μονάδων (α.μ) από
τον Ήλιο.
Ο Brahe διαπιστώνοντας πως το Uraniborg ήταν πολύ μικρό και όχι αρκετά σταθερό,
αλλά και πως, αποφάσισε να κατασκευάσει, το 1581, ένα υπόγειο και πολύ μεγαλύτερο αστεροσκοπείο, το «Stjerneborg», που σημαίνει «Το κάστρο των άστρων».
Τα δύο αυτά αστρονομικά παρατηρητήρια, απετέλεσαν ένα πλήρες ερευνητικό κέντρο,
στο οποίο για περίπου μια εικοσαετία εργάστηκαν πάνω από 100 σπουδαστές και τεχνίτες και το επισκέπτονταν πολλοί άνθρωποι των γραμμάτων και ευγενείς. Αυτά τα 20 χρόνια,
ο Brahe δίδασκε αστρονομία και χαρτογραφούσε επιμελώς τον ουρανό. Χάραζε δε τις θέ-σεις των άστρων σε ορειχάλκινες πλάκες, οι οποίες κάλυπταν μια ουράνια σφαίρα διαμέ-τρου περίπου 1,5 μέτρου.
Μετά το θάνατο του Φρειδερίκος Β΄, το 1588 και τις συνεχείς προστριβές του Brahe με
τους αξιωματούχους του νέου βασιλιά Χριστιανού Δ΄, διακόπηκε η χορηγία του ερευνη-
τικού του κέντρου.
Το 1597, ο Brahe αναχώρησε στη Γερμανία. Το 1599, ο βασιλιάς Ροδόλφος Β' του οίκου
των Αψβούργων, του παρέσχε άσυλο στη Πράγα, όπου και συνέχισε τις εργασίες του
μέχρι το θάνατό του, στις 24 Οκτωβρίου 1601.
Το 1600, κάλεσε κοντά του τον Johannes Kepler, τον οποίο όρισε επίσημα διάδοχό του
και αποκλειστικό κληρονόμο των επιστημονικών μελετών του και των χειρογράφων του.
Η επιστήμη της αστρονομίας και η εξέλιξή της, οφείλουν πολλά στον μεγάλο αυτό Δανό
αστρονόμο. Ανάμεσα στα τόσα που μελέτησε και κατέγραψε, είναι αυτός ο πρώτος ο
οποίος εισήγαγε την αστρική παράλλαξη, δηλαδή τη μέθοδο αυτή, με την οποία μπορού-
με να προσδιορίσουμε την απόσταση ενός άστρου από τη Γη. Είναι αυτός που μελέτησε
ακόμη περισσότερο τη Σελήνη και πρόσθεσε πολλές αξιόλογες βελτιώσεις για την εικόνα
του δορυφόρου μας. Τέλος είναι αυτός που διαπίστωσε το φυσικό φαινόμενο της ατμοσ-
φαιρικής διάθλασης. Μαζί με όλα αυτά, συνέταξε και έναν κατάλογο 777 αστέρων.
Κοσμάς Λεοντιάδης
*Το παραπάνω κείμενο, αποτελεί απόσπασμα από το τμήμα βιογραφιών του υπό
έκδοση τετράτομου έργου μου... "Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό των Άστρων και των
ουράνιων αντικειμένων".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου