Προσωκρατικός φιλόσοφος από τις Κλαζομενές της Μικρός Ασίας. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ηγησίβουλος. Λέγεται ότι ταξίδεψε σε διάφορους τόπους, μεταξύ αυτών πιθανώς και στην Αίγυπτο, πριν το 468/7 π.χ. Ίσως υπήρξε μαθητής του Αναξιμένη.
Περί το 460 π.Χ. εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου διέμεινε επί τριάντα χρόνια και συνδέθηκε φιλικό με τον Περικλή· Εντυπώσιασε, επίσης, τον Σωκράτη και τον Ευριπίδη. Κατά τον Σωτίωνα κατηγορήθηκε για ασέβεια από τους πολιτικούς αντιπάλους του φίλου του ή κατ’ άλλη πηγή για μηδισμό. Γλίτωσε χάρη στην επέμβαση του Περικλή, ο οποίος λέγεται ότι τον φυγάδευσε πληρώνοντας πέντε τάλαντα και καταδικάσθηκε ερήμην σε θάνατο. Κατέφυγε στη Λάμψακο, όπου ίδρυσε σχολή και έζησε εκεί με τιμές, έως το
θάνατό του. Προς τιμήν του οι Λαμψακηνοί ανήγειραν βωμό, αφιερωμένο στον «Νου»
ή την «Αλήθεια».
Κατά τον Διογένη Λαέρτιο. ο Αναξαγόρας διατύπωσε τις θεωρίες του στο σύγγραμμα
«Περί Φύσεως». το οποίο γράφτηκε το 467-466 π.Χ. Το συγκεκριμένο έργο περιείχε γεωμετρικά διαγράμματα και, σύμφωνα με τον Πλάτωνα στην «Απολογία Σωκράτους»,
είχε μεγάλη απήχηση στην Αθήνα. Αποσπάσματα του συγγράμματος «Περί Φύσεως» σώζονται και σε κείμενα άλλων φιλοσόφων, όπως του Σιμπλίκιου. Ωστόσο, στις πηγές αναφέρονται και επιπλέον τίτλοι, όπως «Ιμάς», «Ο του κύκλου τετραγωνισμός», «Περί Βασιλείας» κ.λπ. Πιθανόν οι συγκεκριμένοι τίτλοι να εντάσσονται στο σύγγραμμα
«Περί Φύσεως».
Η διδασκαλία του Αναξαγόρα επικεντρώθηκε στην αναζήτηση της κοινής αρχής όλων
των πραγμάτων. θεώρησε ότι υπάρχει ένα απεριόριστο πλήθος άφθαρτων στοιχείων,
μέσα στα οποία εμπεριέχονται τα πάντα. Για παράδειγμα, αφού οι άνθρωποι τρώγοντας ψωμί αποκτούν μαλλιά και σάρκα, αυτό σημαίνει ότι το ψωμί περιέχει μικρά τεμάχια μαλλιών και σάρκας. Πίστευε ότι ο ήλιος ήταν «διάπυρος μύδρος» και μεγαλύτερος από
την Πελοπόννησο. Επίσης, ότι η Σελήνη ήταν κατοικημένη και διέθετε φαράγγια και λόφους.
Όπως ακριβώς το χρυσάφι προέρχεται από πολυάριθμα ψήγματα, έτσι και κάθε σώμα αποτελείται από ομοιομερή μικρά σώματα. Διαμορφωτής και κυβερνήτης του κόσμου
είναι ο «Νους». Πρόκειται για τη δύναμη που προκαλεί την κίνηση, η οποία πραγματο-ποιείται με τη μορφή δίνης. Ο σχηματισμός του κόσμου, στον οποίο καθοριστικό ρόλο
έχει παίξει ο «Νους», συντελέστηκε σε δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο, αφού ο Νους προκάλεσε τη δίνη, δημιουργήθηκαν οι μεγάλες ποσότητες του αέρα, του νερού κ.λπ.,
αφού «το όμοιο ενώθηκε με το όμοιο», δηλαδή το φως με το φως, το σκοτάδι με το σκο-
τάδι κ.ο.κ. Η γρήγορη περιστροφική κίνηση προκάλεσε την πυράκτωση των ουράνιων σωμάτων. Στο δεύτερο στάδιο, η κίνηση επεκτάθηκε και στα βιολογικά στοιχεία, στα σπέρματα των φυτών και των ζώων, έτσι ώστε να μπορέσουν οι ζωντανοί οργανισμοί
να αποσπάσουν από τις τροφές τα απαραίτητα συστατικά για την ανάπτυξή τους.
Ο «Νους», που προκαλεί όλη αυτή την κίνηση, δεν συνδέεται με θεϊκές ιδιότητες.
Ο Αναξαγόρας, φορέας ενός νέου επιστημονικού πνεύματος, υποστήριξε ότι τα ουρά-
νια σώματα δεν είναι θεοί, αλλά περιστρεφόμενοι λίθοι. Αν η περιστροφή χαλαρώσει,
οι λίθοι θα κατακρημνισθούν. Με αυτό τον τρόπο εξήγησε μία πτώση λίθου στους Αιγός Ποταμούς. Υπήρξε, λοιπόν, ο πρόδρομος της θεωρίας της έλξης των ουράνιων σωμάτων.
*Από το συλλογικό έργο "Σύντομα κείμενα για μεγάλα έργα : 70 Φιλόσοφοι"
Εκδόσεις "Τόπος"
Περί το 460 π.Χ. εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου διέμεινε επί τριάντα χρόνια και συνδέθηκε φιλικό με τον Περικλή· Εντυπώσιασε, επίσης, τον Σωκράτη και τον Ευριπίδη. Κατά τον Σωτίωνα κατηγορήθηκε για ασέβεια από τους πολιτικούς αντιπάλους του φίλου του ή κατ’ άλλη πηγή για μηδισμό. Γλίτωσε χάρη στην επέμβαση του Περικλή, ο οποίος λέγεται ότι τον φυγάδευσε πληρώνοντας πέντε τάλαντα και καταδικάσθηκε ερήμην σε θάνατο. Κατέφυγε στη Λάμψακο, όπου ίδρυσε σχολή και έζησε εκεί με τιμές, έως το
θάνατό του. Προς τιμήν του οι Λαμψακηνοί ανήγειραν βωμό, αφιερωμένο στον «Νου»
ή την «Αλήθεια».
Κατά τον Διογένη Λαέρτιο. ο Αναξαγόρας διατύπωσε τις θεωρίες του στο σύγγραμμα
«Περί Φύσεως». το οποίο γράφτηκε το 467-466 π.Χ. Το συγκεκριμένο έργο περιείχε γεωμετρικά διαγράμματα και, σύμφωνα με τον Πλάτωνα στην «Απολογία Σωκράτους»,
είχε μεγάλη απήχηση στην Αθήνα. Αποσπάσματα του συγγράμματος «Περί Φύσεως» σώζονται και σε κείμενα άλλων φιλοσόφων, όπως του Σιμπλίκιου. Ωστόσο, στις πηγές αναφέρονται και επιπλέον τίτλοι, όπως «Ιμάς», «Ο του κύκλου τετραγωνισμός», «Περί Βασιλείας» κ.λπ. Πιθανόν οι συγκεκριμένοι τίτλοι να εντάσσονται στο σύγγραμμα
«Περί Φύσεως».
Η διδασκαλία του Αναξαγόρα επικεντρώθηκε στην αναζήτηση της κοινής αρχής όλων
των πραγμάτων. θεώρησε ότι υπάρχει ένα απεριόριστο πλήθος άφθαρτων στοιχείων,
μέσα στα οποία εμπεριέχονται τα πάντα. Για παράδειγμα, αφού οι άνθρωποι τρώγοντας ψωμί αποκτούν μαλλιά και σάρκα, αυτό σημαίνει ότι το ψωμί περιέχει μικρά τεμάχια μαλλιών και σάρκας. Πίστευε ότι ο ήλιος ήταν «διάπυρος μύδρος» και μεγαλύτερος από
την Πελοπόννησο. Επίσης, ότι η Σελήνη ήταν κατοικημένη και διέθετε φαράγγια και λόφους.
Όπως ακριβώς το χρυσάφι προέρχεται από πολυάριθμα ψήγματα, έτσι και κάθε σώμα αποτελείται από ομοιομερή μικρά σώματα. Διαμορφωτής και κυβερνήτης του κόσμου
είναι ο «Νους». Πρόκειται για τη δύναμη που προκαλεί την κίνηση, η οποία πραγματο-ποιείται με τη μορφή δίνης. Ο σχηματισμός του κόσμου, στον οποίο καθοριστικό ρόλο
έχει παίξει ο «Νους», συντελέστηκε σε δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο, αφού ο Νους προκάλεσε τη δίνη, δημιουργήθηκαν οι μεγάλες ποσότητες του αέρα, του νερού κ.λπ.,
αφού «το όμοιο ενώθηκε με το όμοιο», δηλαδή το φως με το φως, το σκοτάδι με το σκο-
τάδι κ.ο.κ. Η γρήγορη περιστροφική κίνηση προκάλεσε την πυράκτωση των ουράνιων σωμάτων. Στο δεύτερο στάδιο, η κίνηση επεκτάθηκε και στα βιολογικά στοιχεία, στα σπέρματα των φυτών και των ζώων, έτσι ώστε να μπορέσουν οι ζωντανοί οργανισμοί
να αποσπάσουν από τις τροφές τα απαραίτητα συστατικά για την ανάπτυξή τους.
Ο «Νους», που προκαλεί όλη αυτή την κίνηση, δεν συνδέεται με θεϊκές ιδιότητες.
Ο Αναξαγόρας, φορέας ενός νέου επιστημονικού πνεύματος, υποστήριξε ότι τα ουρά-
νια σώματα δεν είναι θεοί, αλλά περιστρεφόμενοι λίθοι. Αν η περιστροφή χαλαρώσει,
οι λίθοι θα κατακρημνισθούν. Με αυτό τον τρόπο εξήγησε μία πτώση λίθου στους Αιγός Ποταμούς. Υπήρξε, λοιπόν, ο πρόδρομος της θεωρίας της έλξης των ουράνιων σωμάτων.
*Από το συλλογικό έργο "Σύντομα κείμενα για μεγάλα έργα : 70 Φιλόσοφοι"
Εκδόσεις "Τόπος"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου