Σαν σήμερα... 28 Οχτώβρη του 1704, πέθανε ο Άγγλος φιλόσοφος Τζων Λοκ (John Locke),
από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του Διαφωτισμού και κύριος εκπρόσωπος της Εμπειριοκρατίας.
Οι δύο βασικές αρχές της φιλοσοφίας του :
1. Δεν υπάρχει έμφυτη ιδέα στο ανθρώπινο πνεύμα
2. Όλες οι επιμέρους γνώσεις προέρχονται από εσωτερική εμπειρία (εσωτερική δραστηριότητα της ψυχής) ή εξωτερική εμπειρία (τίποτα δεν γίνεται αντιληπτό από το νου αν πρώτα δεν γίνει αντιληπτό από τις αισθήσεις)
Η φιλοσοφία του Λοκ στηρίζεται στη θεωρία της γνώσης που έχει βάση τον εμπειρισμό
και τον υλισμό. Στο «Δοκίμιο για την ανθρώπινη νόηση» (1690) το οποίο επεξεργά-στηκε επί 20 χρόνια ο Λόκ υπογραμμίζει: έμφυτες ιδέες και αρχές θεωρητικές ή ηθικές συμπεριλαμβανομένης και της ιδέας του θεού δεν υπάρχουν!
Όλες οι ιδέες προέρχονται από δυο πηγές : την εξωτερική εμπειρία (αίσθηση) και
την εσωτερική εμπειρία (σκέψη). Για τον Τζον Λοκ ηθικά καλό είναι δημιουργεί ευχαρίστηση και μειώνει τον πόνο διατηρώντας την αρμονία ανάμεσα στα προσωπικά
και στα δημόσια συμφέροντα. Αυτή η αρμονία επιτυγχάνεται με τη «σοφή και αφοσιω-
μένη συνειδητότητα».
Για τις απόψεις του υπέρ της ανεξιθρησκείας όπως διατυπώθηκαν σε τέσσερις επιστολές του και στο έργο «Στη Λογική του Χριστιανισμού» ο Λοκ συνάντησε τη μήνη του θρησκευτικού (προτεσταντικού στην προκειμένη περίπτωση) κατεστημένου της εποχής
του, ενώ οι κοινωνικο-πολιτικές του αντιλήψεις, όπως διατυπώθηκαν στις «Δυο πραγ-ματείες για την κυβέρνηση» στερέωναν την έννοια της «λαϊκής κυριαρχίας», αφού προέβλεπαν έλεγχο και λογοδοσία της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας περιορί-ζοντας τις κυβερνητικές δραστηριότητες στη απόδοση δικαιοσύνης και στην άσκηση διεθνών διπλωματικών σχέσεων.
Μάλιστα ο Λοκ νομιμοποιούσε κάθε βίαιη αντίδραση των λαών απέναντι σε «ανεύθυνες κυβερνήσεις».
Οι ιδέες του Λοκ επηρέασαν σημαντικά τους Άγγλους ντεϊστές αλλά κυρίως τον Βολταίρο και τους Γάλλους υλιστές του 18ου αιώνα. Παράλληλα έγιναν πρόπλασμα για τον ουτοπικό σοσιαλισμό του 19ου αιώνα και τροφοδότησαν την έκφραση των Μάρξ και Ένγκελς στα περί δικαίου της αστικής κοινωνίας κατά της φεουδαρχίας.
Αξιοσημείωτη ήταν η προσφορά του Λοκ και στην ανάπτυξη της προοδευτικής παιδαγω-γικής. Το έργο του «Μερικές σκέψεις για τη μόρφωση», όπου η πρόταξη των φυσικών τάσεων του παιδιού ως βάθρου για τη στήριξη της πρώτης παιδείας αποτελεί ακόμα «κλασική πραγματεία» της παιδαγωγικής.
Κοσμάς Λεοντιάδης
από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του Διαφωτισμού και κύριος εκπρόσωπος της Εμπειριοκρατίας.
Οι δύο βασικές αρχές της φιλοσοφίας του :
1. Δεν υπάρχει έμφυτη ιδέα στο ανθρώπινο πνεύμα
2. Όλες οι επιμέρους γνώσεις προέρχονται από εσωτερική εμπειρία (εσωτερική δραστηριότητα της ψυχής) ή εξωτερική εμπειρία (τίποτα δεν γίνεται αντιληπτό από το νου αν πρώτα δεν γίνει αντιληπτό από τις αισθήσεις)
Η φιλοσοφία του Λοκ στηρίζεται στη θεωρία της γνώσης που έχει βάση τον εμπειρισμό
και τον υλισμό. Στο «Δοκίμιο για την ανθρώπινη νόηση» (1690) το οποίο επεξεργά-στηκε επί 20 χρόνια ο Λόκ υπογραμμίζει: έμφυτες ιδέες και αρχές θεωρητικές ή ηθικές συμπεριλαμβανομένης και της ιδέας του θεού δεν υπάρχουν!
Όλες οι ιδέες προέρχονται από δυο πηγές : την εξωτερική εμπειρία (αίσθηση) και
την εσωτερική εμπειρία (σκέψη). Για τον Τζον Λοκ ηθικά καλό είναι δημιουργεί ευχαρίστηση και μειώνει τον πόνο διατηρώντας την αρμονία ανάμεσα στα προσωπικά
και στα δημόσια συμφέροντα. Αυτή η αρμονία επιτυγχάνεται με τη «σοφή και αφοσιω-
μένη συνειδητότητα».
Για τις απόψεις του υπέρ της ανεξιθρησκείας όπως διατυπώθηκαν σε τέσσερις επιστολές του και στο έργο «Στη Λογική του Χριστιανισμού» ο Λοκ συνάντησε τη μήνη του θρησκευτικού (προτεσταντικού στην προκειμένη περίπτωση) κατεστημένου της εποχής
του, ενώ οι κοινωνικο-πολιτικές του αντιλήψεις, όπως διατυπώθηκαν στις «Δυο πραγ-ματείες για την κυβέρνηση» στερέωναν την έννοια της «λαϊκής κυριαρχίας», αφού προέβλεπαν έλεγχο και λογοδοσία της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας περιορί-ζοντας τις κυβερνητικές δραστηριότητες στη απόδοση δικαιοσύνης και στην άσκηση διεθνών διπλωματικών σχέσεων.
Μάλιστα ο Λοκ νομιμοποιούσε κάθε βίαιη αντίδραση των λαών απέναντι σε «ανεύθυνες κυβερνήσεις».
Οι ιδέες του Λοκ επηρέασαν σημαντικά τους Άγγλους ντεϊστές αλλά κυρίως τον Βολταίρο και τους Γάλλους υλιστές του 18ου αιώνα. Παράλληλα έγιναν πρόπλασμα για τον ουτοπικό σοσιαλισμό του 19ου αιώνα και τροφοδότησαν την έκφραση των Μάρξ και Ένγκελς στα περί δικαίου της αστικής κοινωνίας κατά της φεουδαρχίας.
Αξιοσημείωτη ήταν η προσφορά του Λοκ και στην ανάπτυξη της προοδευτικής παιδαγω-γικής. Το έργο του «Μερικές σκέψεις για τη μόρφωση», όπου η πρόταξη των φυσικών τάσεων του παιδιού ως βάθρου για τη στήριξη της πρώτης παιδείας αποτελεί ακόμα «κλασική πραγματεία» της παιδαγωγικής.
Κοσμάς Λεοντιάδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου