Τόμας Σον Κόνερι (Thomas Sean Connery) (1930 - 2020)...

Έφυγε σήμερα... 31 Οκτώβρη 2020, από τη ζωή, ο σπουδαίος και πολυβραβευ-

μένος Σκωτσέζος ηθοποιός και παραγωγός ταινιών κινηματογράφου Σον Κόνερι.

Τουρκία... Τουλάχιστον 24 νεκροί και 804 τραυματίες από τον ισχυρό σεισμό στο Αιγαίο - Συνεχίζονται οι έρευνες των σωστικών συνεργείων...

Mέλη σωστικών συνεργείων συνέχιζαν τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα, να αναζητούν επιζώντες στα συντρίμμια κτιρίων που κατέρρευσαν στη δυτική Τουρκία μετά τον ισχυρό 

σεισμό που σημειώθηκε χθες το μεσημέρι στο Αιγαίο και στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 

24 ανθρώπους και τραυμάτισε πάνω από 800 στη χώρα αυτή — ο απολογισμός των θυμά-

των της σεισμικής δόνησης φθάνει τους 26 νεκρούς αν προστεθούν οι δύο έφηβοι μαθητές 

που έχασαν τη ζωή τους στη Σάμο.

Φεντερίκο Φελίνι (Federico Fellini) (1920 - 1993)...

Σαν σήμερα... 31 Οκτώβρη 1993, έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος Ιταλός οραμα-

τιστής σκηνοθέτης του κινηματογράφου Φεντερίκο Φελίνι...

Πολιτική γελοιογραφία του Ιάκωβου Βάη από το Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου (31 Οκτώβρη - 1η Νοέμβρη 2020)...

 

Ανακάλυψη «περίεργου» μορίου στο δορυφόρο του πλανήτη Κρόνου, Τιτάνα...

Επιστήμονες της NASA ανακάλυψαν στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα, φεγγαριού 

του Κρόνου, ένα μόριο το οποίο δεν έχει εντοπιστεί ποτέ ξανά σε άλλη ατμόσ-φαιρα.
Πρόκειται για μόριο C3H2 (κυκλοπροπενυλιδένιο) – ένα απλό μόριο με βάση τον 

άνθρακα που είναι προπομπός πιο πολύπλοκων ενώσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να σχηματίζουν ή να τρέφουν πιθανές μορφές ζωής στον Τιτάνα.

Οι ερευνητές το βρήκαν μέσω του ραδιοτηλεσκοπίου ALMA. Το μόριο, που αποτελείται 

από άνθρακα και υδρογόνο, εντοπίστηκε κατά τη διάρκεια ερευνών σε ένα φάσμα μονα-

δικών «υπογραφών» φωτός που κατεγράφησαν από το τηλεσκόπιο, οι οποίες αποκάλυ-

ψαν τη χημική σύνθεση της ατμόσφαιρας του Τιτάνα μέσω της ενέργειας που τα μόριά 

του εκπέμπουν ή απορροφούν.

Aν και επιστήμονες έχουν ανιχνεύσει θύλακές του ανά τον γαλαξία, ο εντοπισμός του σε 

μια ατμόσφαιρα αποτέλεσε έκπληξη, καθώς μπορεί να αντιδρά εύκολα με άλλα μόρια με 

τα οποία έρχεται σε επαφή και να σχηματίζει διαφορετικά είδη. Οι αστρονόμοι το έχουν 

βρει ως τώρα μόνο σε νέφη αερίου και σκόνης μεταξύ αστρικών συστημάτων- δηλαδή 

σε περιοχές πολύ ψυχρές και αφιλόξενες για πολλές χημικές αντιδράσεις.
Ωστόσο πυκνές ατμόσφαιρες σαν του Τιτάνα αποτελούν εστίες έντονης χημικής δραστη-ριότητας- και αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο οι επιστήμονες ενδιαφέρονται 

για αυτό το φεγγάρι, που θα αποτελέσει τον προορισμό της επερχόμενης αποστολής Dragonfly της NASA.

H ομάδα του Νίξον ήταν σε θέση να εντοπίσει μικροποσότητες κυκλοπροπενυλιδενίου 

στον Τιτάνα επειδή μελετούσε τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας του φεγγαριού, 

όπου υπάρχουν λιγότερα άλλα αέρια για να αλληλεπιδράσει μαζί τους. Μέχρι τώρα είναι άγνωστο γιατί εμφανίζεται στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα αλλά σε καμιά άλλη ατμόσφαιρα.

 «Ο Τιτάνας είναι μοναδικός στο ηλιακό μας σύστημα» είπε ο Νίξον. «Έχει αποδειχτεί θησαυρός για νέα μόρια».
Πρόκειται για το μεγαλύτερο από τα 62 φεγγάρια του Κρόνου και παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον επειδή έχει μια πυκνή ατμόσφαιρα, τέσσερις φορές πιο πυκνή από της Γης, 

συν σύννεφα, βροχή, λίμνες και ποταμούς- και ακόμα και έναν υπόγειο ωκεανό. 

Η ατμόσφαιρά του αποτελείται κυρίως από άζωτο, μαζί με μεθάνιο. Όταν μόρια μεθα-

νίου και ζώτου διασπώνται κάτω από τις ακτίνες του ήλιου, τα άτομά τους προκαλούν 

μια πολύπλοκη αλληλουχία οργανικής χημικής δραστηριότητας που ενδιαφέρει πολύ 

τους επιστήμονες και τον καθιστά έναν από τους ισχυρότερους υποψηφίους ως προς 

την αναζήτηση ιχνών ζωής στο ηλιακό μας σύστημα.

Πηγή : nasa.gov

Σαν σήμερα... 30 Οκτώβρη 1910, πεθαίνει πάμπτωχος και ξεχασμένος σε ένα γηροκομείο της Ζυρίχης ο Ελβετός Ερρίκος Ντυνάν (Jean-Henri Dunant) (1828 - 1910)...

Είχε ιδρύσει τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό και ήταν ο πρώτος που το 1901 είχε τιμηθεί με το Νόμπελ για την Ειρήνη. Ο Ντυνάν είχε διαθέσει ολόκληρη την περιουσία του και ολόκληρο 

το ποσό του βραβείου για τους σκοπούς του Ερυθρού Σταυρού...

Σαν σήμερα... 30 Οκτώβρη 1908... το πρώτο αεροπορικό ταξίδι...

Ο Γάλλος σχεδιαστής αεροπλάνων Ανρί Φαρμάν πραγματοποιεί το πρώτο αεροπορικό 
ταξίδι. Κάλυψε 26,5 χλμ σε μισή ώρα, από την πόλη Μπουί της Γαλλίας έως τη Ρενς.

Γεώργιος Θεοτοκάς...

 

Τάσος Λειβαδίτης...

Μίμης Φωτόπουλος...

Νέο ρεκόρ με 1.547 νέα κρούσματα του κορονοϊου, 108 ασθενείς είναι σε ΜΕΘ και 10 οι νέοι θάνατοι, σύμφωνα με την σημερινή ανακοίνωση το ΕΟΔΥ...

Τα 78 κρούσματα συνδέονται με γνωστές συρροές και 52 εντοπίστηκαν κατόπιν ελέγχων 

στις πύλες εισόδου της χώρας. Ο συνολικός αριθμός των κρουσμάτων είναι 34299, εκ των οποίων το 55.3% άνδρες. 4003 (11.7%) θεωρούνται σχετιζόμενα με ταξίδι από το εξωτερικό 

και 12552 (36.6%) είναι σχετιζόμενα με ήδη γνωστό κρούσμα.
Σε ΜΕΘ νοσηλεύονται 108 ασθενείς. Η διάμεση ηλικία τους είναι 65 ετών. 34 (31.5%) είναι γυναίκες και οι υπόλοιποι άνδρες. To 93.5%, των διασωληνωμένων, έχει υποκείμενο νόσημα 

ή είναι ηλικιωμένοι 70 ετών και άνω. 280 ασθενείς έχουν εξέλθει από τις ΜΕΘ.
Ανακοινώθηκαν 10 ακόμα καταγεγραμμένοι θάνατοι και 603 θάνατοι συνολικά στη χώρα. 

228 (37.8%) γυναίκες και οι υπόλοιποι άνδρες. Η διάμεση ηλικία των θανόντων συμπολιτών 

μας ήταν τα 79 έτη και το 96.2% είχε κάποιο υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και 

άνω.

Οι κβαντομηχανικές σήραγγες επιτρέπουν ταχύτητες μεγαλύτερες του φωτός;

Πρόσφατα πειράματα δείχνουν ότι τα σωματίδια κινούνται γρηγορότερα από το φως όταν συμμετέχουν στο κβαντομηχανικό φαινόμενο σήραγγας.

*Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο...

https://physicsgg.me/2020/10/28/%ce%bf%ce%b9-%ce%ba%ce%b2%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%bf%ce%bc%ce%b7%cf%87%ce%b1%ce%bd%ce%b9%ce%ba%ce%ad%cf%82-%cf%83%ce%ae%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%b3%ce%b5%cf%82-%ce%b5%cf%80%ce%b9%cf%84%cf%81%ce%ad%cf%80/

Τζων Λοκ (John Locke) (1632 - 1704)...

Σαν σήμερα... 28 Οκτώβρη του 1704, πέθανε ο Άγγλος φιλόσοφος Τζων Λοκ, από 

τις σημαντικότερες προσωπικότητες του Διαφωτισμού και κύριος εκπρόσωπος της Εμπειριοκρατίας...

28 Οκτώβρη 1940...

Στις 3 το πρωί της 28ης Οκτώβρη 1940, ο Ιταλός Πρέσβης Ε. Γκράτσι επιδίδει στον 
Έλληνα δικτάτορα Ι. Μεταξά τηλεγραφική διακοίνωση, με την οποία η φασιστική 
κυβέρνηση της Ιταλίας, που βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με τη Βρετανία, 
απαιτούσε - ως «έμπρακτη» απόδειξη της ουδετερότητας της Ελλάδας - να της 
επιτραπεί να καταλάβει στρατιωτικά ορισμένες θέσεις στρατηγικής σημασίας επί 
ελληνικού εδάφους (δίχως να προσδιορίζει ποιες).
Η επίδοση του τελεσιγράφου ήταν ουσιαστικά μια τυπική υπόθεση, δεδομένου ότι 
οι απαιτήσεις της ιταλικής πλευράς ήταν εξωφρενικές, αόριστα διατυπωμένες, ενώ 
έδιναν περιθώριο μόλις 3 ωρών για την αποδοχή ή την απόρριψή τους. 
Η επίθεση ήταν προαποφασισμένη. Αυτό εξηγεί και την αντίδραση του Μεταξά, 
ο οποίος δεν έκανε τίποτε άλλο από το να αναγνωρίσει την κατάσταση: «Alors, 
c'estla guerre» (σ.σ. «ώστε έχουμε πόλεμο») ήταν η απάντηση που έδωσε στον 
Ιταλό πρέσβη. Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος άρχιζε.
Η επιλογή στρατοπέδου στη νέα ενδοϊμπεριαλιστική διαμάχη που είχε ξεσπάσει, δεν 
είχε να κάνει με τις ιδεολογικές συγγένειες της τεταρτοαυγουστιανής δικτατορίας, 
αλλά με τα στρατηγικά συμφέροντα της ελληνικής αστικής τάξης και τους δεσμούς 
που είχε αναπτύξει με το βρετανικό κεφάλαιο. Όπως αποδείχθηκε πάντως στην 
Κατοχή, η αστική τάξη της χώρας μας δεν είχε καμιά διάθεση για ουσιαστική αντίσ-
ταση. Την αντίσταση την έκανε ο ίδιος ο λαός, μέσα από το ΕΑΜ και με μπροστάρη 
το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.

*Αναδημοσίευση από τον Ριζοσπάστη 

28 Οκτώβρη... Από τη στήλη του Ριζοσπάστη "Σαν σήμερα"...

 1912 Γεννιέται ο Βρετανός φυσιολόγος Ρίτσαρντ Ντολ, που θεωρείται ο πιο σημαντικός επιδημιολόγος του 20ού αιώνα.

1914 Γεννιέται ο Αμερικανός βιολόγος Γιόνας Σαλκ, δημιουργός του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας.

1918 Η Εθνική Επιτροπή της Πράγας ανακηρύσσει την ίδρυση ανεξάρτητου Τσεχοσλο-

βακικού κράτους.

1922 Ο βασιλιάς της Ιταλίας ορίζει τον Μπ. Μουσολίνι πρωθυπουργό της χώρας.

1924 Αποκαθίστανται οι διπλωματικές σχέσεις της Γαλλίας με την ΕΣΣΔ.

1939 Μεγάλες αντιφασιστικές διαδηλώσεις πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία των κομμουνιστών σε μια σειρά πόλεις της κατεχόμενης από τους ναζί Τσεχοσλοβακίας.

1940 Γεννιέται η λαϊκή τραγουδίστρια Πόλυ Πάνου.

1943 Πραγματοποιείται στο χωριό Λαφίνα Πιερίων το Α' Παμμακεδονικό Συνέδριο 

του ΕΑΜ, με τη συμμετοχή των αντιπροσώπων των οργανώσεων των πόλεων και 

των χωριών της Μακεδονίας του ΕΑΜ, καθώς και της IX Μεραρχίας και των συν-

ταγμάτων της.

1943 Πεθαίνει ο γλύπτης Κώστας Δημητριάδης.

1944 Έπειτα από πολύωρη σκληρή μάχη με τη γερμανική φρουρά της πόλης, ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Κοζάνη.

1944 Υπογράφεται στη Μόσχα η συμφωνία για ανακωχή της Βουλγαρίας με τους 

Συμμάχους.

1969 Δεκάδες χιλιάδες τρικ της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ, της ΚΝΕ 

και του ΠΑΜ κυκλοφόρησαν για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου με συνθήματα 

«1940-1969: Όχι στο φασισμό», «Κάτω η φασιστική Χούντα», «Όχι στο φασισμό - 

λευτεριά στο λαό», «Λευτεριά στους δεσμώτες αγωνιστές».

H πιο πρόσφατη φωτογραφία του πλανήτη Δία...

H πιο πρόσφατη φωτογραφία του Δία από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble της NASA λήφθηκε στις 25 Αυγούστου 2020, όταν ο πλανήτης απείχε 406 εκατομμύρια μίλια από 

τη Γη. Αριστερά βλέπουμε τον παγωμένο δορυφόρο του Δία Ευρώπη.

Άστρα και πλανήτες «μεγαλώνουν σαν αδέλφια»...

Οι πλανήτες φαίνεται ότι σχηματίζονται ταυτόχρονα με τα μητρικά άστρα τους και όχι 

αργότερα όπως πιστεύαμε...

*Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο...

https://physicsgg.me/2020/10/27/%ce%ac%cf%83%cf%84%cf%81%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%80%ce%bb%ce%b1%ce%bd%ce%ae%cf%84%ce%b5%cf%82-%ce%bc%ce%b5%ce%b3%ce%b1%ce%bb%cf%8e%ce%bd%ce%bf%cf%85%ce%bd-%cf%83%ce%b1%ce%bd-%ce%b1%ce%b4/

«Δον Κιχώτης» για τέσσερις παραστάσεις στο θέατρο «Φούρνος»...

Το αριστούργημα του Μιγκέλ Ντε Θερβάντες, «Δον Κιχώτης», ανεβαίνει εκ νέου στο 

θέατρο «Φούρνος» για τέσσερις μόνο παραστάσεις, το Σάββατο 7, την Κυριακή 8, το 

Σάββατο 14 και την Κυριακή 15/11.

Συντελεστές:

Διασκευή-σκηνοθεσία: Άγγελος Χατζάς

Σκηνικά-Κοστούμια-Φωτισμοί :Αλέξανδρος Κομπόγιωργας

Μουσική-Ηχητικό περιβάλλον: Βασίλης Χρηστακέας

Καλλιτεχνικός συνεργάτης: Σωτήρης Τσακομίδης

Φωτογραφίες: Αναστασία Λουκρέζη

Βοηθός σκηνοθέτη: Αλμπίνα Κούκα

Υπεύθυνος επικοινωνίας: Αντώνης Κοκολάκης

Παίζουν: Αργυρώ Λογαρά, Γιάννης Νικολάου, Διονύσης Ποταμίτης, Άγγελος Χατζάς.

Πολιτική γελοιογραφία του Ιάκωβου Βάη από το Ριζοσπάστη (27 Οκτώβρη 2020)...

27 Οκτώβρη... Από τη στήλη του Ριζοσπάστη "Σαν σήμερα"...

1466 Γεννιέται ο Ολλανδός θεολόγος Χέερτ Χέερτσεν (Ερασμος).

1782 Γεννιέται ο Ιταλός συνθέτης και βιρτουόζος του βιολιού Νικολό Παγκανίνι.

1920 Δολοφονείται στη Μαύρη Θάλασσα, καθώς επέστρεφε από τη Μόσχα, ως 

αντιπρόσωπος του ΣΕΚΕ στο 2ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, ο Δημοσ-

θένης Λιγδόπουλος, ένας από τους πρωτεργάτες του επαναστατικού κινήματος 

στην Ελλάδα και ιδρυτικό μέλος του ΣΕΚΕ. Μαζί με τον Λιγδόπουλο, δολοφονήθη-

κε επίσης ο κομμουνιστής - επαναστάτης Ωρίων Αλεξάκης, στέλεχος του Κόμματος 

των Μπολσεβίκων και εκπρόσωπος της Κομμουνιστικής Διεθνούς στα Βαλκάνια.

1920 Το βρετανικό Κοινοβούλιο ψηφίζει την «Πράξη για τις έκτακτες αρμοδιότητες» 

εναντίον του απεργιακού κινήματος.

1922 Εχοντας το «πράσινο φως» από την Ιταλική Συνομοσπονδία της Βιομηχανίας, 

το αστικό πολιτικό σύστημα και το Βατικανό, ο Μουσολίνι εκδίδει διαταγή για «πορεία εναντίον της Ρώμης». Την επόμενη μέρα εισέρχεται ανενόχλητος στην πρωτεύουσα αναλαμβάνοντας την εξουσία για λογαριασμό της ιταλικής άρχουσας τάξης.

1941 Ο λαός της Αθήνας διαδηλώνει ενάντια στους κατακτητές στην 1η επέτειο της 

επίθεσης των Ιταλών φασιστών κατά της Ελλάδας.

1946 Εκλογές στη Βουλγαρία. Το Κομμουνιστικό Κόμμα έρχεται πρώτο λαμβάνοντας 

το 53,9%. Ο Γκεόργκι Δημητρώφ γίνεται Πρόεδρος της Βουλγαρίας.

1951 Ορκίζεται η κυβέρνηση του Ν. Πλαστήρα, στην οποία συμμετείχαν η ΕΠΕΚ και 

το Κόμμα των Φιλελευθέρων.

1964 Μιλώντας σε φοιτητές της Θεσσαλονίκης, ο Γ. Παπανδρέου υποστηρίζει ότι 

η ένωση Ελλάδας και Κύπρου είναι εξασφαλισμένη, με δεδομένη την ευμενή στάση Αμερικανών και Βρετανών.

2005 Μεγάλης κλίμακας αναταραχές ξεσπούν στις φτωχογειτονιές της Γαλλίας με 

αφορμή το θάνατο δύο παιδιών αφρικανικής καταγωγής, που κυνηγημένα από την 

αστυνομία ως ύποπτα ληστείας, κατέφυγαν σε υποσταθμό της εταιρείας ηλεκτρισμού, 

με αποτέλεσμα να πεθάνουν από ηλεκτροπληξία. Η κυβέρνηση Σαρκοζί κήρυξε πολ-

λά μέρη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ 2.888 Γάλλοι συνελήφθησαν.

Σαν σήμερα... 25 Οκτώβρη 1893, πεθαίνει ο σπουδαίος Ρώσος συνθέτης Πιοτρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι (Pyotr Ilyich Tchaikovsky) (1840 - 1893)...

Ο Τσαϊκόφσκι έγραψε μουσική σε ένα μεγάλο φάσμα ειδών, συμπεριλαμβανομένων 
συμφωνίας, όπερας, μπαλέτου, οργανικής μουσικής, μουσικής δωματίου και τραγου-
διού. Έγραψε μερικά από τα πιο δημοφιλή ορχηστρικά και θεατρικά μουσικά έργα 
στο σύγχρονο κλασικό ρεπερτόριο, όπως τα μπαλέτα Η Λίμνη Των Κύκνων, Η Ωραία 
Κοιμωμένη, Ο Καρυοθραύστης, Η Ουβερτούρα 1812, το Πρώτο Κοντσέρτο για Πιάνο, 
επτά συμφωνίες και η όπερα Ευγένιος Ονέγκιν.

Σαν σήμερα... 25 Οκτώβρη 1922, ξεκινά η "Δίκη των έξι"...

Στον απόηχο της Μικρασιατικής Καταστροφής, ο τέως Αρχιστράτηγος της Στρατιάς της 

Μικράς Ασίας Γεώργιος Χατζηανέστης, ο υποστράτηγος ε.α. Ξενοφώντας Στρατηγός, 

ο υποναύαρχος ε.α. Μιχαήλ Γούδας και οι πολιτικοί Δημήτριος Γούναρης, Νικόλαος 

Στράτος, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, Νικόλαος Θεοτόκης και Γεώργιος Μπαλτατζής, παραπέμπονται με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας από την ανακριτική επιτροπή 

υπό τον Θ. Πάγκαλο.

*Αν και οι κατηγορούμενοι ήταν οκτώ, η ονομασία δίκη των έξι δόθηκε λόγω των έξι 

εκτελέσεων που τελικώς αποφασίστηκαν και πραγματοποιήθηκαν.

Πάμπλο Ρουίθ ι Πικάσο (Pablo Ruiz y Picasso) (1881 - 1973)...

Σαν σήμερα... 25 Οκτώβρη 1881, γεννήθηκε ο σπουδαίος Ισπανός κομμουνιστής ζωγράφος, χαράκτης, γλύπτης και ποιητής Πάμπλο Πικάσο...

Το σφαιρικό σμήνος αστέρων 47 Tucanae... Ένα κόσμημα του νότιου ουρανού...

Το σμήνος, με φαινόμενο μέγεθος 4,9 είναι το δεύτερο λαμπρότερο στον γήινο ουρανό 
μετά το Ωμέγα Κενταύρου και είναι ορατό με γυμνό οφθαλμό κοντά στο Μικρό Νέφος 
του Μαγγελάνου και το συναντάμε 13 χιλ. έτη φωτός μακριά από το Ηλιακό μας σύστη-

μα, στην κατεύθυνση του νότιου αστερισμού Τουκάνα. Αποτελείται από περίπου ένα 

εκατομμύριο άστρα και χαρακτηρίζεται από τον πολύ συμπυκνωμένο πυρήνα του. 
Μέσα στο σφαιρωτό σμήνος έχουν αναγνωριστεί μεταξύ άλλων πηγές ακτίνων Χ και 

23 πάλσαρ, το μεγαλύτερο αριθμό από οποιοδήποτε άλλο σφαιρωτό σμήνος.
Το 47 Τουκάνας το ανακάλυψε ο Γάλλος αστρονόμος Νικολά Λουί ντε Λακάιγ το 1751.

Πολιτική γελοιογραφία του Ιάκωβου Βάη, από το Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου (24 - 25 Οκτώβρη 2020)...

Σαν σήμερα... 24 Οκτώβρη 1963, η Σουηδική Ακαδημία τιμά τον σπουδαίο ποιητή Γιώργο Σεφέρη με το Νόμπελ Λογοτεχνίας...

 

24 Οκτώβρη 1929... Χρηματιστηριακό κραχ (μεγάλη καπιταλιστική κρίση)...

*Διαβάστε αναλυτικά το σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα μας "Μαρξισμός - Λενινισμός... Πάντα επίκαιρος..." 

https://kmarxism.blogspot.com/2020/10/24-1929.html

Σαν σήμερα... 24 Οκτώβρη 1601, πέθανε ο Τύχο Μπράχε (Tycho Brahe)... Ένας πρωτοπόρος επιστήμονας... ένας "περιπατητής" του ουρανού...

Brahe Tycho (Μπράχε Τύχο) (1546 - 1601 κ.ε)...

Δανός αστρονόμος και αλχημιστής. Γεννήθηκε στην περιοχή Scania, η οποία τότε 
ανήκε στη Δανία και σήμερα στη Σουηδία και προερχόταν από οικογένεια πλουσίων 
ευγενών.
Από μικρός αγαπούσε την αστρονομία, αλλά στην κυριολεξία του έγινε πάθος, κυρίως 
μετά από την ηλιακή έκλειψη της 21ης Αυγούστου 1560, η οποία και τον εντυπωσίασε. 
Νεαρός ακόμα, περιηγήθηκε σε αρκετά ξένα αστεροσκοπεία, έως ότου επιστρέψει 
στην πατρίδα του, το 1571. 
Ο Brahe έθεσε ως πρώτο του στόχο τη βελτίωση των λιγοστών διαθέσιμων οργάνων 
για την παρατήρηση των άστρων. 
H μεγαλύτερη του ανακάλυψη ήταν η κρικωτή σφαίρα. Μία σφαίρα με δακτύλιο 2,7 
μέτρων, η οποία χρησίμευε για τον ακριβή εντοπισμό των άστρων.
Περνούσε όλες τις νύχτες, παρατηρώντας τα άστρα και χαρτογραφώντας τον ουρανό 
με τα όργανα του. Τη νύχτα της 11ης Νοέμβρη του 1572, έκανε μια απίστευτη ανακά-
λυψη. Παρατήρησε ένα «νέο» άστρο, το οποίο ήταν το ίδιο φωτεινό με τον πλανήτη 
Αφροδίτη. 
Στο βιβλίο του De Stella Nova (Το νέο αστέρι), το οποίο εκδόθηκε τo 1573, αναφέρει : 
«Πρόσεξα ότι ένα νέο και ασυνήθιστο άστρο, που ξεπερνούσε τα άλλα αστέρια σε λαμ-
πρότητα, άρχισε σχεδόν άμεσα να λάμπει πάνω από το κεφάλι μου». 
Το νέο αυτό άστρο του Brahe, δεν ήταν τίποτα άλλο, παρά ένας υπερκαινοφανής 
αστέρας (supernova), γνωστός σήμερα ως Υπερκαινοφανής 1572 (Supernova 1572) 
ή Supernova Tycho (βλέπε το αντίστοιχο λήμμα στο δεύτερο τόμο του λεξικού, στον 
αστερισμό της Κασσιόπης).

Πρωτού καν συμπληρώσει τα τριάντα του χρόνια, ο Tycho Brahe θεωρούνταν ο καλύ-
τερος αστρονόμος σε ολόκληρη την Ευρώπη. O βασιλιάς της Δανίας Φρειδερίκος Β΄, 
θέλοντας να κρατήσει τον Brahe κοντά του, του παραχώρησε το μικρό νησί Hven, 
πλάτους 4 χλμ, έκτισε εκεί ένα κάστρο και εν συνεχεία χρηματοδότησε τη δημιουργία 
ενός αστρονομικού παρατηρητήριου. Ο Brahe, το 1576, κατασκεύασε το υπερυψωμένο
αστεροσκοπείο του, το μεγαλύτερο αστεροσκοπείο της εποχής και το ονόμασε 
«Uraniborg», που σημαίνει «Το κάστρο των ουρανών».
Εκεί ο Brahe, ανακάλυψε τον «Κομήτη του 1577) (C/1577 V1), ο οποίος πέρασε κοντά 
στη Γη κατά τη διάρκεια του έτους 1577 κ.ε. Σημερινές μετρήσεις, εκτιμούν πως ο 
κομήτης C/1577 V1 βρίσκεται σε μια απόσταση περίπου 300 αστρονομικών μονάδων 
(α.μ) από τον Ήλιο.
Ο Brahe διαπιστώνοντας πως το Uraniborg ήταν πολύ μικρό και όχι αρκετά σταθερό, 
αλλά και πως, αποφάσισε να κατασκευάσει, το 1581, ένα υπόγειο και πολύ μεγαλύ-
τερο αστεροσκοπείο, το «Stjerneborg», που σημαίνει «Το κάστρο των άστρων». 
Τα δύο αυτά αστρονομικά παρατηρητήρια, απετέλεσαν ένα πλήρες ερευνητικό 
κέντρο, στο οποίο για περίπου μια εικοσαετία εργάστηκαν πάνω από 100 σπουδαστές 
και τεχνίτες και το επισκέπτονταν πολλοί άνθρωποι των γραμμάτων και ευγενείς. 
Αυτά τα 20 χρόνια, ο Brahe δίδασκε αστρονομία και χαρτογραφούσε επιμελώς τον 
ουρανό. Χάραζε δε τις θέσεις των άστρων σε ορειχάλκινες πλάκες, οι οποίες κάλυπταν 
μια ουράνια σφαίρα διαμέτρου περίπου 1,5 μέτρου. 
Μετά το θάνατο του Φρειδερίκος Β΄, το 1588 και τις συνεχείς προστριβές του Brahe 
με τους αξιωματούχους του νέου βασιλιά Χριστιανού Δ΄, διακόπηκε η χορηγία του 
ερευνητικού του κέντρου.
Το 1597, ο Brahe αναχώρησε στη Γερμανία. Το 1599, ο βασιλιάς Ροδόλφος Β' του οί-
κου των Αψβούργων, του παρέσχε άσυλο στη Πράγα, όπου και συνέχισε τις εργασίες 
του μέχρι το θάνατό του, στις 24 Οκτωβρίου 1601.
Το 1600, κάλεσε κοντά του τον Johannes Kepler, τον οποίο όρισε επίσημα διάδοχό 
του και αποκλειστικό κληρονόμο των επιστημονικών μελετών του και των χειρογρά-
φων του.
Η επιστήμη της αστρονομίας και η εξέλιξή της, οφείλουν πολλά στον μεγάλο αυτό 
Δανό αστρονόμο. Ανάμεσα στα τόσα που μελέτησε και κατέγραψε, είναι αυτός ο 
πρώτος ο οποίος εισήγαγε την αστρική παράλλαξη, δηλαδή τη μέθοδο αυτή, με την 
οποία μπορούμε να προσδιορίσουμε την απόσταση ενός άστρου από τη Γη. Είναι 
αυτός που μελέτησε ακόμη περισσότερο τη Σελήνη και πρόσθεσε πολλές αξιόλογες 
βελτιώσεις για την εικόνα του δορυφόρου μας. Τέλος είναι αυτός που διαπίστωσε το 
φυσικό φαινόμενο της ατμοσφαιρικής διάθλασης. Μαζί με όλα αυτά, συνέταξε και 
κατάλογο 777 αστέρων.

Κοσμάς Λεοντιάδης

*Το παραπάνω κείμενο, αποτελεί απόσπασμα από το τμήμα βιογραφιών του υπό 
έκδοση τετράτομου έργου μου... "Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό των Άστρων και των 
ουράνιων αντικειμένων". 

Έξι γαλαξίες «παγιδευμένοι στο δίχτυ» μιας γιγαντιαίας μαύρης τρύπας μπορούν να εξηγήσουν τον σχηματισμό της...

Έξι γαλαξίες γύρω από μια γιγαντιαία μαύρη τρύπα με μάζα που αντιστοιχεί σε ένα δισεκατομμύριο ήλιους, εντόπισαν αστρονόμοι με τη βοήθεια του VLT (Very Large 

Telescope) του ESO (European Southern Observatory). Αρχικά, οι αστρονόμοι εξέ-

τασαν την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα J1030 για να σπάσουν το μυστήριο σχετικά με 

το τεράστια μέγεθος του. Ένα μυστηριώδες νήμα αερίων οδήγησε τους επιστήμονες 

στην ανακάλυψη της δομής που μοιάζει με ιστό αράχνης. Τα ευρήματα αποκαλύπ-

τουν επίσης τα συστατικά των «φωτοστεφάνων (ή άλως) της σκοτεινής ύλης», όπως 

και το μυστήριο σχετικά με το τι τροφοδοτεί τις μαύρες τρύπες που θα μπορούσε να 

είναι η κοσμική γαλαξιακή ύλη, όπως τα αέρια, τα οποία ρέουν στις αόρατες σφαίρες 

της σκοτεινής ύλης και τελικά προς τη μαύρη τρύπα. 

Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται ένας τόσο «κλειστός» σχηματισμός, ο οποίος 

φαίνεται να έλαβε χώρα λίγο μετά το Big Bang (όταν το σύμπαν μας είχε ηλικία λίγο μικρότερη του ενός δισεκατομμυρίου ετών «μόλις» 0,9 δισ. ετών), και το εύρημα 

αυτό βοηθά στο να γίνει κατανοητό πώς σχηματίστηκαν και έφτασαν στο μέγεθός 

τους οι γιγαντιαίες μαύρες τρύπες, όπως αυτή που υπάρχει στο κέντρο του Γαλαξία 

μας. Η ανακάλυψη αυτή υποστηρίζει τη θεωρία πως μαύρες τρύπες μπορούν να αναπτύσσονται ταχύτατα εντός μεγάλων δομών σε σχήμα «διχτυού/ ιστού», που περιλαμβάνουν μεγάλες ποσότητες αερίων.

Οι νέες παρατηρήσεις μέσω του VLT (Very Large Telescope) του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου  ESO  αποκάλυψαν έξι γαλαξίες γύρω από μια τεράστια μαύρη τρύ-

πα, όλοι ευρισκόμενοι σε ένα κοσμικό «ιστό αράχνης» μεγέθους 300 φορές μεγαλύ-

τερου από αυτό του γαλαξία μας. Τα νήματα του κοσμικού ιστού είναι σαν τους ιστούς 

μιας αράχνης, ενώ οι γαλαξίες βρίσκονται και αναπτύσσονται εκεί που συναντώνται 

τα νήματα, και ροές αερίων – διαθέσιμων για να τροφοδοτούν τόσο τους γαλαξίες 

όσο και την κεντρική γιγαντιαία μαύρη τρύπα- μπορούν να ρέουν κατά μήκος των 

νημάτων.
Οι πρώτες μαύρες τρύπες, που θεωρείται πως σχηματίστηκαν από την κατάρρευση των πρώτων άστρων, πρέπει να αναπτύχθηκαν πολύ γρήγορα για να φτάσουν σε τέτοιες 

μάζες. Ωστόσο οι αστρονόμοι δυσκολεύονται να εξηγήσουν πώς επαρκώς μεγάλες ποσό-

τητες «καυσίμου» θα ήταν διαθέσιμες για να επιτρέψουν σε αυτά τα αντικείμενα να 

αυξηθούν σε τόσο μεγάλα μεγέθη σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. 

Η νεοανακαλυφθείσα δομή παρέχει μια πιθανή εξήγηση: Ο «ιστός αράχνης» και οι 

γαλαξίες εντός του περιέχουν αρκετά αέρια για να παρέχουν το καύσιμο που χρειά-

ζεται η κεντρική μαύρη τρύπα για να εξελιχθεί γρήγορα σε ένα κολοσσιαίο γίγαντα.
Ωστόσο πώς μπορεί να σχηματίστηκαν εξαρχής τόσο μεγάλες αραχνοειδείς δομές; 

Οι αστρονόμοι θεωρούν πως «κλειδί» για αυτό είναι τεράστια «στεφάνια» μυστηριώ-

δους σκοτεινής ύλης. Οι γιγαντιαίες αυτές περιοχές αόρατης ύλης θεωρείται πως προ-

σελκύουν μεγάλες ποσότητες αερίου στο πρώιμο σύμπαν- μαζί, τα αέρια και η αόρατη σκοτεινή ύλη συνθέτουν τις αραχνοειδείς δομές όπου μπορούν να εξελίσσονται γαλαξίες 

και μαύρες τρύπες.

*Στην εικόνα της ανάρτησης, καλλιτεχνική απεικόνιση του ιστού μιας υπερβαρέας  

μαύρης τρύπας

Πηγή : physics4u.gr

Σχόλιο του Γραφείου Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ για τις ανακοινώσεις που έκανε ο πρωθυπουργός για την πανδημία...

«Όσο η κυβέρνηση γράφει στα "παλιά της τα παπούτσια" τα αιτήματα για μέτρα προστα-

σίας, ιδιαίτερα σε χώρους που εξελίσσονται σε εστίες υπερμετάδοσης, όπως είναι οι χώροι δουλειάς, τα σχολεία και τα Μέσα Μεταφοράς, τα όποια περιοριστικά μέτρα παίρνει, θα αποδεικνύονται αναποτελεσματικά.
Η στάση αυτή της κυβέρνησης είναι προκλητική, αλλά και ταυτόχρονα απόλυτα εξηγήσιμη, 

γιατί κινείται με αποκλειστικό κριτήριο τις λεγόμενες αντοχές της οικονομίας, που στην πραγματικότητα είναι οι απαιτήσεις του κεφαλαίου και όχι η προστασία της δημόσιας 

υγείας.
Όσο για τα μαθήματα προς τη νεολαία, η "γνήσια πρόοδος και ο αληθινός ριζοσπαστισμός", 

που επικαλέστηκε ο Κυρ. Μητσοτάκης στο διάγγελμά του, εκφράζονται στους δίκαιους 

αγώνες της εκπαιδευτικής κοινότητας για τα αυτονόητα δικαιώματά της στην υγεία και 

τη μόρφωση, που με κάθε τρόπο συκοφάντησε και πολέμησε η κυβέρνηση της ΝΔ».

Μάνος Χατζιδάκις (1925 - 1994)...

Ο κορυφαίος μουσικοσυνθέτης, ποιητής και διανοούμενος Μάνος Χατζιδάκις, γεννήθηκε 

σαν σήμερα, 23 Οκτώβρη 1925, στην Ξάνθη...

Κορονοϊός - Ευρώπη... Πάνω από 1 εκατ. τα κρούσματα στην Ισπανία - Εκρηκτική αύξηση και σε Ιταλία, Γαλλία και Βρετανία...

Η Ισπανία έγινε σήμερα το πρώτο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το έκτο στον 

κόσμο (μετά τις ΗΠΑ, την Ινδία, τη Βραζιλία, τη Ρωσία και την Αργεντινή) που έσ-

πασε το φράγμα του 1 εκατομμυρίου κρουσμάτων Covid-19, με συνολικά 1.005.295 

μολύνσεις, σύμφωνα με τον απολογισμό που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο 

Υγείας της χώρας.
Η Ισπανία κατέγραψε 16.973 κρούσματα και 156 θανάτους τις τελευταίες 24 ώρες, 

με αποτέλεσμα ο αριθμός των νεκρών από επιπτώσεις της νόσου Covid-19 να ανέρ-

χεται πλέον σε 34.366.
Η χώρα διπλασίασε τον απολογισμό των κρουσμάτων της σε μόλις 6 εβδομάδες, 

παρά την επιβολή αυστηρότερων μέτρων με στόχο τον έλεγχο του δεύτερου κύμα-

τος της πανδημίας.
Έπειτα από μια μείωση μετά το λοκντάουν που επέβαλαν οι ισπανικές αρχές από 

τον Μάρτη έως τον Ιούνη, ο ρυθμός διασποράς επιταχύνθηκε ξεπερνώντας συχνά 

τα 10.000 κρούσματα την ημέρα από τα τέλη Αυγούστου, για να κορυφωθεί σε 

περισσότερα από 16.000 την περασμένη εβδομάδα.

Εκρηκτική αύξηση κρουσμάτων και σε άλλες χώρες.

Εκρηκτική είναι η αύξηση των κρουσμάτων και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Στην Ιταλία, το τελευταίο εικοσιτετράωρο καταγράφηκε αύξηση ρεκόρ στον αριθμό 

των νέων κρουσμάτων κορονοϊού: Καταγράφηκαν 15.199 περιστατικά, ενώ 127 άνθ-

ρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Από την αρχή της πανδημίας, στην Ιταλία έχασαν τη ζωή τους 36.832 άνθρωποι. 

Στις μονάδες Εντατικής Θεραπείας νοσηλεύονται 926 ασθενείς (56 περισσότεροι 

από χθες), ενώ 9.056 έχουν εισαχθεί στους θαλάμους των νοσοκομείων. Εξ αυτών, 

για 603 αποφασίσθηκε η νοσηλεία τις τελευταίες είκοσι τέσσερις ώρες.
Εντυπωσιακή είναι η αύξηση των κρουσμάτων στην Λομβαρδία, η οποία άγγιξε τα 

4.125 περιστατικά μέσα σε μια ημέρα. Στην Καμπανία, με πρωτεύουσα τη Νάπολη, 

είναι 1.760, 1.219 στην περιφέρεια Λάτιο, με κύρια πόλη τη Ρώμη και 1.083 νέα 

κρούσματα καταγράφηκαν στο Βένετο.
Στη Γαλλία, οι υγειονομικές αρχές ανακοίνωσαν σήμερα 26.676 νέα κρούσματα 

COVID-19. Είναι η έκτη φορά τις τελευταίες 12 ημέρες που ο ημερήσιος απολογισμός βρίσκεται πάνω από το όριο των 25.000 μολύνσεων.
Ο αριθμός των ανθρώπων στη Γαλλία που πέθαναν από επιπλοκές της νόσου Covid-19 αυξήθηκε κατά 163, στους 34.048 και το σύνολο των κρουσμάτων ανέρχεται πλέον σε 957.421.
Την ίδια ώρα, στη Βρετανία, η κυβέρνηση κατέγραψε 26.688 νέα κρούσματα σήμερα,

τον υψηλότερο ημερήσιο απολογισμό μέχρι στιγμής, και επιπλέον 191 θανάτους.

Τα αποτελέσματα της πρεμιέρας των αγώνων του Champions League...

1ος Όμιλος
Σάλτσμπουργκ (Αυστρία) – Λοκομοτίβ Μόσχας (Ρωσία) 2-2
Μπάγερν Μονάχου (Γερμανία) – Ατλέτικο Μαδρίτης (Ισπανία) 4-0

2ος Όμιλος
Ρεάλ Μαδρίτης (Ισπανία) – Σαχτάρ Ντόνετσκ (Ουκρανία) 2-3
Ίντερ (Ιταλία) – Γκλάντμπαχ (Γερμανία) 2-2

3ος Όμιλος
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ (Ελλάδα) – Μαρσέιγ (Γαλλία) 1-0
Μάντσεστερ Σίτι (Αγγλία) – Πόρτο (Πορτογαλία) 3-1

4ος Όμιλος
Άγιαξ (Ολλανδία) – Λίβερπουλ (Αγγλία) 0-1
Μίντιλαντ (Δανία) – Αταλάντα (Ιταλία) 0-4

5ος Όμιλος
Τσέλσι (Αγγλία) – Σεβίλη (Ισπανία) 0-0
Ρεν (Γαλλία) – Κράσνονταρ (Ρωσία) 1-1

6ος Όμιλος
Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης (Ρωσία) – Μπριζ (Βέλγιο) 1-2
Λάτσιο (Ιταλία) – Ντόρτμουντ (Γερμανία) 3-1

7ος Όμιλος
Ντιναμό Κιέβου (Ουκρανία) – Γιουβέντους (Ιταλία) 0-2
Μπαρτσελόνα (Ισπανία) – Φερεντσβάρος (Ουγγαρία) 5-1

8ος Όμιλος
Παρί Σεν Ζερμέν (Γαλλία) – Μάντσεστερ Γιουνάϊτεντ (Αγγλία) 1-2
Λειψία (Γερμανία) – Μπασακσεχίρ (Τουρκία) 2-0

Παγιδευμένα φορτισμένα σωματίδια γύρω από τη Γη...

*Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο της Αφροδίτης Νάση και της Πηνελόπης Αγγελοπούλου

από το τέταρτο τεύχος του περιοδικού Physics Time...

https://www.physicstime.gr/articles/5130662

Ισπανική γρίπη...

Σαν σήμερα... 22 Οκτώβρη 1918, σημειώνεται το πρώτο κρούσμα της ισπανικής γρίπης, 

η οποία θα εξελιχθεί γοργά σε παγκόσμια πανδημία με θύματα που εκτιμούνται από 30

έως 50.000.000 ανθρώπους.

22 Οκτώβρη... Από τη στήλη του Ριζοσπάστη "Σαν σήμερα"...

1797 Ο 28χρονος Γάλλος Αντρέ Ζαν Γκαρνερέν γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που χρησι-

μοποίησε αλεξίπτωτο, πραγματοποιώντας πτώση από αερόστατο σε ύψος 3.200 ποδών.

1887 Γεννιέται ο Αμερικανός κομμουνιστής δημοσιογράφος Τζον Ριντ.

1918 Σημειώνεται το πρώτο κρούσμα της ισπανικής γρίπης, η οποία θα εξελιχθεί γοργά 

σε παγκόσμια πανδημία με θύματα που εκτιμούνται από 30 έως 50 εκατ. ανθρώπους.

1937 Γεννιέται ο μεγάλος κομμουνιστής μουσικοσυνθέτης Μάνος Λοΐζος.

1947 Συγκροτείται το Αρχηγείο Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας του Δημοκρατικού 

Στρατού Ελλάδας.

1962 Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζον Κένεντι, σε τηλεοπτικό του διάγγελμα, ανακοινώνει 
ότι από κατασκοπευτικά αεροπλάνα εντοπίστηκαν στην Κούβα βάσεις σοβιετικών πυ-

ραύλων, ικανών να φέρουν πυρηνικές κεφαλές, κάνοντας λόγο για το ενδεχόμενο πυρη-

νικού πολέμου, αν απειληθεί η ασφάλεια των ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, ανακοινώνει τον ναυ-

τικό αποκλεισμό της Κούβας. Η «κρίση των πυραύλων» βρίσκεται στο απόγειό της.

1987 Στον οίκο «Κρίστις» της Ν. Υόρκης πωλείται για 5,39 εκατομμύρια δολάρια ένα 

αντίτυπο της πρώτης έκδοσης της Βίβλου από τον Γουτεμβέργιο, που τυπώθηκε το 1448.

1990 Πεθαίνει ο Γάλλος φιλόσοφος Λουί Πιερ Αλτουσέρ.

Σαν σήμερα... 22 Οκτώβρη 1937, γεννήθηκε ο σπουδαίος κομμουνιστής μουσικοσυνθέτης Μάνος Λοΐζος (1937 - 1982)...

Νέα θεωρία για την προέλευση της Σκοτεινής Ύλης...

Η νέα θεωρία των φυσικών Michael J. Baker, Joachim Kopp, και Andrew J. Long δημοσιεύθηκε στο Physical Review Letters και περιγράφει το πως οι διαστελλόμενες φυσαλίδες εξαιτίας της μετατροπής φάσης στο αρχέγονο σύμπαν μπορεί να είναι το 

κλειδί για την κατανόηση της σκοτεινής ύλης. Ο προτεινόμενος μηχανισμός λαμβάνει 

χώρα σε μια κοσμολογική μετατροπή φάσης.
Τέτοιες μετατροπές φάσης συνέβησαν στις πρώτες στιγμές της Μεγάλης Έκρηξης και παρομοιάζονται με τις φυσαλίδες αερίου που σχηματίζονται στο εσωτερικό του νερού 

κατά την διάρκεια του βρασμού.
Σύμφωνα με τη νέα μελέτη μόνο σωματίδια σκοτεινής ύλης με μάζες μεγαλύτερες από 

κάποιο όριο επιβιώνουν σ’ αυτές τις φυσαλίδες γιατί παύουν να βρίσκονται σε ισορροπία, 

ενώ τα σωματίδια χαμηλότερης μάζας που απομένουν έξω από αυτές εξαϋλώνονται γρή-

γορα στο θερμικό λουτρό. Οι φυσαλίδες διαστέλλονται και συγχωνεύονται έως ότου 

η μετατροπή φάσης επικρατήσει σε ολόκληρο το σύμπαν. Από την όλη διαδικασία επι-

βιώνουν μόνο τα σωματίδια που εισήλθαν στις φυσαλίδες και συνιστούν την σκοτεινή 

ύλη που «παρατηρείται» σήμερα στο σύμπαν.
Αν και πολλά πειράματα ψάχνουν για σωματίδια σκοτεινής ύλης, συνήθως ψάχνουν τα επονομαζόμενα WIMPs(=Weakly Interacting Massive Particles), κανένα μέχρι σήμερα 

δεν είχε επιτυχία, κάτι που παρακινεί τους θεωρητικούς να σκέφτονται τολμηρά, πέρα 

από τα καθιερωμένα.
Το ενδιαφέρον χαρακτηριστικό της νέας ιδέας των ερευνητών Baker, Kopp και Long 

είναι ότι δουλεύει για σωματίδια σκοτεινής ύλης τα οποία έχουν πολύ μεγαλύτερη μάζα 

από τους περισσότερους μέχρι σήμερα υποψήφιους, όπως π.χ. τα WIMPs, που αναζη-

τούσαν (και αναζητούν) τα πειράματα. Προτρέπουν έτσι τους πειραματικούς φυσικούς 

να αναζητήσουν σωματίδια σκοτεινής ύλης με πολύ μεγαλύτερες μάζες.
To υπόγειο εργαστήριο φυσικής στο Stawell της Αυστραλίας που βρίσκεται υπό κατασ-

κευή, ένα χιλιόμετρο κάτω από το έδαφος σε ένα εγκαταλελειμμένο ορυχείο χρυσού, προορίζεται και για την αναζήτηση σκοτεινής ύλης.  Δεδομένου ότι η παραπάνω θεωρη-

τική εργασία υλοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, επίσης στην Αυστραλία, 

είναι σίγουρο πως θα δοκιμάσει την ανίχνευση πιθανών σωματιδίων σκοτεινής ύλης με μεγαλύτερο εύρος μαζών.

Πηγές πληροφοριών : New theory on the origin of Dark Matter - Filtered Dark Matter 

at a First Order Phase Transition

Από αυτή την Κυριακή 25 Οκτώβρη και κάθε Κυριακή, στις 11.30 π.μ., «Το καπλάνι της βιτρίνας» της Άλκης Ζέη, σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία Ανδρομάχης Χρυσομάλη, ανεβαίνει στο θέατρο «Τζένη Καρέζη»...

Καλοκαίρι του 1936 στη Σάμο. Η Μέλια και η Μυρτώ απολαμβάνουν το παιχνίδι και τη 

θάλασσα με τους φίλους τους από το Λαμαγάρι. Όμως, αυτό το καλοκαίρι τα παιδιά έρχον-

ται αντιμέτωπα με πολλές καινούριες λέξεις και περίεργες καταστάσεις... Γιατί αναγκάζε-

ται να κρυφτεί ο αγαπημένος τους ξάδερφος Νίκος; Τι έγινε στις 4 Αυγούστου του 1936; 

Και μαζί με όλα αυτά, παρακολουθούμε το κάψιμο των βιβλίων, τις φασιστικές φάλαγγες 

του Μεταξά, τις διώξεις των αγωνιστών... Όλα αυτά δοσμένα φυσικά με απόλυτη τρυφερό-

τητα και χιούμορ...

«Το καπλάνι της βιτρίνας» είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Αλκης Ζέη και αποτελεί 

έργο - σταθμό για την ελληνική παιδική λογοτεχνία, με συνεχείς επανεκδόσεις από το 

1963 και πολλές μεταφράσεις και διακρίσεις στο εξωτερικό.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Χρήστος Γλυκός, Αννέτα Παπαθανασίου, Σωτήρης Σκάντζικας, 

Μαρία Κοκκινίδου, Ασπα Μπατατόλη, Αλέξανδρος Βάρθης, Μαργαρίτα Νασιούλα, 

Σίλια Μουστάκη, Σοφιανός Πεσιρίδης, Μαρία Δερεμπέ.

Συρία... Πύραυλος του δολοφόνου κράτους του Ισραήλ, χτύπησε σχολείο σε χωριό της Κουνέιτρα...

Ισραηλινός πύραυλος έπληξε σχολείο σε χωριό στο βόρειο τμήμα της επαρχίας Κουνέιτρα, μετέδωσε το συριακό πρακτορείο ειδήσεων SANA.
Η πυραυλική επίθεση σημειώθηκε λίγο μετά τις 12 το βράδυ, ενώ η ΜΚΟ «Συριακό Παρα-τηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» ισχυρίστηκε ότι στόχος ήταν βάση φιλοϊρανών παραστρατιωτικών.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις του Ισραήλ έχουν εξαπολύσει εκατοντάδες αεροπορικές επιδρομές 

και πυραυλικά πλήγματα στη Συρία από το ξέσπασμα του πολέμου, βάζοντας στο στόχασ-

τρο δυνάμεις του Ιράν, της λιβανέζικης σιιτικής οργάνωσης «Χεζμπολάχ» και της Δαμασκού.

*Αναδημοσίευση από το 902.gr

21 Οκτώβρη... Από τη στήλη του Ριζοσπάστη "Σαν σήμερα"...

1805 Ο βρετανικός στόλος υπό τον ναύαρχο Ο. Νέλσον επικρατεί επί του γαλλικού και ισπανικού στη ναυμαχία του Τραφάλγκαρ.

1825 Δημοσιεύεται στη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» 
του Διονύσιου Σολωμού, που στη συνέχεια θα αποτελέσει τον Εθνικό Υμνο της χώρας 
μας.

1833 Γεννιέται ο Σουηδός επιχειρηματίας και εφευρέτης Αλφρεντ Μπέρνχαρντ Νόμπελ, 
από τον οποίο πήραν το όνομά τους τα ομώνυμα βραβεία.

1907 Γεννιέται ο υπερρεαλιστής ζωγράφος και ποιητής Νίκος Εγγονόπουλος.

1916 Ο σοσιαλδημοκράτης Φ. Άντλερ σκοτώνει τον Αυστριακό πρωθυπουργό κόμη Καρλ 
φον Στιργκ.

1933 Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής αναγνωρίζουν επίσημα τη Σοβιετική Ένωση.

1934 Ξεκινά η Μεγάλη Πορεία του Κόκκινου Στρατού της Κίνας, ο οποίος κατάφερε να αποφύγει την περικύκλωση από τις αστικές - εθνικιστικές δυνάμεις του Τσιάνγκ Κάι Σεκ, διανύοντας 12.500 χλμ. σε 370 μέρες.

1964 Στο θέατρο «Ρεξ» παρουσιάζεται το έργο του Μίκη Θεοδωράκη «Άξιον Εστί».

1969 Τεράστιες διαδηλώσεις κατά του πολέμου στο Βιετνάμ πραγματοποιούνται στην Ιαπωνία με συμμετοχή 500.000 ατόμων. Εκτεταμένες συγκρούσεις αστυνομίας - διαδη-
λωτών σημειώνονται στο Τόκιο.

1969 Πεθαίνει ο Αμερικανός συγγραφέας Τζακ Κέρουακ, ένας από τους κύριους εκπρο-
σώπους της Μπιτ Γενιάς και εισηγητής του ομώνυμου όρου.

1972 Αεροπλάνο της «Ολυμπιακής Αεροπορίας», που ερχόταν από την Κέρκυρα, συντ-
ρίβεται στη θαλάσσια περιοχή της Βούλας, με αποτέλεσμα το θάνατο 37 ατόμων.

1973 Η «νύχτα της μεγάλης σφαγής» στην Ουάσιγκτον: Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρ. Νίξον εξαναγκάζει σε παραίτηση τον εντεταλμένο εισαγγελέα της υπόθεσης Γουοτεργκέιτ, Άρτσιμπαλντ Κοξ, τον υπουργό Δικαιοσύνης, Έλιοτ Ρίτσαρσον, και τον υφυπουργό, 
Γουίλιαμ Ρακελσχάους, εδραιώνοντας την πεποίθηση της κοινής γνώμης ότι επιδιώκει 
τη συγκάλυψη του σκανδάλου.

1981 Διάσκεψη Βορρά - Νότου με συμμετοχή 22 κρατών πραγματοποιείται στο Κανκούν 
του Μεξικού. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρ. Ρίγκαν δηλώνει ότι η επίλυση των προβλημάτων 
του Τρίτου Κόσμου βρίσκεται «στην ανάπτυξη της ελεύθερης αγοράς και όχι στη βοήθεια 
εκ μέρους των αναπτυγμένων χωρών».

Οι πλανήτες Κρόνος (αριστερά) και Δίας (δεξιά), πάνω από τις Ιταλικές Άλπεις...

Ο Κρόνος και ο Δίας πλησιάζουν κάθε βράδυ και τους επόμενους δύο μήνες, αυτοί οι δύο φωτεινοί πλανήτες θα είναι ακόμη πιο κοντά στον ουρανό...
Στα μέσα του Δεκέμβρη θα συμβεί η μεγάλη σύζευξη των δύο πλανητών, η κοντινότερη 

από το 1623, γεγονός που θα ξανασυμβεί το 2080.

Σαν σήμερα... 20 Οκτώβρη 2014, έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος συνθέτης, στιχουργός και εκτελεστής του λαϊκού τραγουδιού Σπύρος Ζαγοραίος, σε ηλικία 86 χρόνων...

*Διαβάστε αναλυτικά τη βιογραφία του Σπύρου Ζαγοραίου, εδώ : https://notes-stixoi.blogspot.com/2018/05/1928-2014.html

Πολιτική γελοιογραφία του Ιάκωβου Βάη από το Ριζοσπάστη (20 Οκτώβρη 2020)...

Σαν σήμερα... 20 Οκτώβρη 2011, δολοφονείται ο οικοδόμος συνδικαλιστής του ΠΑΜΕ... Δημήτρης Κοτζαρίδης...

Κατά τη δεύτερη μέρα της 48ωρης πανελλαδικής απεργίας, η μεγαλειώδης συγκέντρωση 
του ΠΑΜΕ στο Σύνταγμα δέχεται προσχεδιασμένη δολοφονική επίθεση από δυνάμεις 
του παρακράτους, που δρουν παράλληλα με τον κατασταλτικό μηχανισμό του κράτους.
Η επίθεση, που διεξήχθηκε με πέτρες, μολότοφ, αλλά και εξοπλισμό που παρέπεμπε σε 
σώματα ασφαλείας, είχε ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό πάνω από 80 απεργών εργατών. 
Στη συγκέντρωση άφησε την τελευταία του πνοή ο 53άχρονος Γραμματέας του παραρτή-
ματος Βύρωνα του Συνδικάτου Οικοδόμων και συνδικαλιστής του ΠΑΜΕ, Δημήτρης Κοτζαρίδης.

Πολ Ντιράκ (Paul Dirac)... Ένας ξεχωριστός φυσικός επιστήμονας... ένας μεγάλος δάσκαλος...

 Σαν σήμερα... 20 Οκτώβρη 1984, έφυγε από τη ζωή ο Πολ Ντιράκ...

Dirac Paul Adrien Maurice (Ντιράκ Πολ Άντριεν Μορίς) (1902 - 1984 κ.ε). 

Βρετανός θεωρητικός φυσικός και μαθηματικός, με καθοριστική συμβολή, 
στην ανάπτυξη της κβαντομηχανικής θεωρίας. Θεωρείται μια εξέχουσα επι-στημονική και όχι μόνο, προσωπικότητα, που διαμόρφωσε και συνέβαλλε αποφασιστικά στην πρόοδο της επιστήμης του 20ου αιώνα. 

Ο Dirac γεννήθηκε στο Μπρίστολ (Bristol) της Αγγλίας. Ο πατέρας του ήταν Ελβετός μετανάστης, ένας άνθρωπος αυστηρών αρχών, αυταρχικός, με πολλά προβλήματα στις οικογενειακές του σχέσεις, που επηρέαζαν όλα τα μέλη της οικογένειας, άλλα και το 
μικρό Paul, για όλη του τη ζωή (ίσως σε αυτό το γεγονός να οφείλεται, πως πάντα ήταν λιγομίλητος και συμμετείχε σε συζητήσεις μόνο όταν τον ρωτούσαν κάτι οι άλλοι).
Σπούδασε μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και άρχισε να ασχολείται με την 

μελέτη της θεωρητικής φυσικής όταν απέκτησε το πτυχίο του ηλεκτρολόγου μηχανικού.

Συνεπαρμένος από τις θεωρίες της Σχετικότητας του Einstein, αλλά ανίκανος, για οικο-νομικούς λόγους, να λάβει μια υποτροφία στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ (Cambridge), έμεινε στο Μπρίστολ και σπούδασε μαθηματικά, τελειώνοντας με άριστα, το 1923. 
Στη συνέχεια μετακινήθηκε στο Κολέγιο του St. John στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ (Cambridge), αξιοποιώντας μια υποτροφία που εξασφάλισε μέσω του Βρετανού φυσικού 
και αστρονόμου Ralph Fowler, καθηγητή του Κολεγίου στον τομέα της ατομικής φυσικής 
και συνεργάτη του Δανού φυσικού Niels Bοhr (1885 - 1962 κ.ε). 
Έτσι ο Dirac άρχισε να ενημερώνεται εκτενώς για όλες τις σύγχρονες εξελίξεις της επισ-τήμης, κυρίως στην κβαντική φυσική και τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα διευρύνθη-
καν.
Πολύ νωρίς, το 1928, πρότεινε την περίφημη σχετικιστική εξίσωση κίνησης για την κυμα-τοσυνάρτηση του ηλεκτρονίου, η οποία είναι γνωστή ως «εξίσωση Dirac». 
Η εξίσωση Dirac περιγράφει την συμπεριφορά των φερμιονίων, εξηγεί τις ιδιότητες του 
spin του ηλεκτρονίου και προβλέπει την ύπαρξη της αντιύλης, δηλαδή τη ύπαρξη του ποζιτρόνιου (positron), του αντισωματίδιου του ηλεκτρονίου. 
Το ποζιτρόνιο παρατηρήθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1932, από τον Αμερικανό φυ-
σικό Carl David Anderson (1905 - 1991 κ.ε), ο οποίος γι αυτή του την ανακάλυψη, έλαβε 
το βραβείο Νόμπελ (Nobel prize) φυσικής, το 1936.
Ο Paul Dirac είναι αυτός, ο οποίος έβαλε τα θεμέλια της Κβαντικής ηλεκτροδυναμικής (Quantum electrodynamics) (QED), μιας κβαντικής θεωρίας πεδίου του κλασσικού ηλεκτρομαγνητισμού, η οποία περιγράφει τις αλληλεπιδράσεις της ακτινοβολίας με την φορτισμένη ύλη, εκτός της βαρύτητας και της ραδιενέργειας. 
Τη θεωρία της κβαντικής ηλεκτροδυναμικής, αναπαρήγαγε και διαμόρφωσε στη δεκαε-
τία του 1950, ο Αμερικανός φυσικός Richard Phillips Feynman (1918 - 1988 κ.ε).
Ο Dirac, στις αρχές της δεκαετίας του 1930 εισήγαγε την ιδέα της πόλωσης του κενού. 
Στη κβαντική θεωρία πεδίου και συγκεκριμένα στη κβαντική ηλεκτροδυναμική, η πόλωση 
του κενού περιγράφεται ως μια διαδικασία κατά την οποία ένα ηλεκτρομαγνητικό πεδίο δημιουργεί εικονικά ζεύγη ηλεκτρονίων  - ποζιτρονίων, που μεταβάλλουν ουσιαστικά την κατανομή των επιβαρύνσεων και των ρευμάτων, που δημιουργούνται στο πρωτότυπο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. 
Η ιδέα αυτή του Dirac, ήταν το κλειδί για την ανάπτυξη της κβαντομηχανικής και απετέ-
λεσε το θεωρητικό οδηγό για την επόμενη γενιά των όλων των κβαντικών φυσικών. 
Η πόλωση του κενού παρατηρήθηκε πειραματικά το 1997, στον επιταχυντή σωματιδίων TRISTAN, στην πόλη Tsukuba της Ιαπωνίας.
Στις αρχές του 1930, ο Dirac δημοσίευσε το έργο του «Principles of Quantum Mechanics», δηλαδή «Οι αρχές της Κβαντομηχανικής». Σε αυτό το έργο, το οποίο απετέλεσε ορόσημο 
στην φυσική επιστήμη, ο Dirac παρουσίασε ολοκληρωμένα και με αρκετή σαφήνεια όλα 
τα μέχρι τότε επιτεύγματα της νέας φυσικής θεωρίας, της κβαντομηχανικής, η οποία περιγράφει τη συμπεριφορά της ύλης σε μικροσκοπικές κλίμακες, ειδικά στο ατομικό και υποατομικό επίπεδο.
Το 1933, σε ηλικία 31 ετών, μοιράστηκε το βραβείο Νόμπελ (Nobel prize) φυσικής, με τον  Αυστριακό φυσικό Erwin Schrodinger (1887 - 1961 κ.ε), για την ανακάλυψη νέων, παραγωγικών μορφών της ατομικής θεωρίας και την προσφορά τους στην εξέλιξη της φυσικής.
Ο Dirac υπήρξε ένας από τους δύο (σε ανεξάρτητες εργασίες τους) εμπνευστές της κβαν-

τικής στατιστικής. Ο άλλος είναι ο Ιταλός φυσικός Enrico Fermi (1901 - 1954 κ.ε). 
Η κβαντική στατιστική, γνωστή ως «στατιστική Fermi - Dirac» ή «κατανομή Fermi - 
Dirac», καθορίζει την στατιστική κατανομή των φερμιονίων επί των ενεργειακών κατα-
στάσεων ενός συστήματος σε θερμική ισορροπία, δηλαδή καθορίζει την πιθανότητα της 
κατάληψης από ένα φερμιόνιο μίας δεδομένης ενεργειακής στάθμης.
Στο Dirac οφείλεται και ο όρος γκραβιτόνιο (βαρυτόνιο). Τα γκραβιτόνια είναι τα υπο-
θετικά σωματίδια (κβάντα), άγνωστα μέχρι σήμερα, φορείς της βαρυτικής αλληλεπίδρασης.
Επίσης η θεωρίας της μετατροπής, θεμελιωμένη από το Dirac, είναι αυτή η οποία ενώνει 
και γενικεύει δύο προηγούμενες θεμελιώσεις, εκείνη των πινάκων ή μητρών του Werner Heisenberg και της κυματομηχανικής θεωρίας του Erwin Sch-rodinger. 
Σε αυτή την θεωρία η στιγμιαία κατάσταση ενός κβαντικού συστήματος αποδίδεται με τη μορφή μετρήσεων των πιθανοτήτων, δηλαδή των παρατηρήσιμων ιδιοτήτων του, όπως 
είναι η ενέργεια, η θέση, η ορμή και η γωνιακή ορμή. Παρατηρήσιμες μεταβλητές μπο-
ρούν να είναι ή συνεχείς (π.χ. η θέση ενός σωματιδίου), ή διάκριτες (π.χ. η ενέργεια ενός ηλεκτρονίου που έλκεται από ένα άτομο υδρογόνου). 

Ο Dirac κατά τη διάρκεια του πολέμου ασχολήθηκε με τον διαχωρισμό των ισοτόπων, 

κυρίως του ουρανίου, που όπως αποδείχθηκε, ήταν μια εργασία απολύτως απαραίτητη 
για την μετέπειτα κατασκευή της ατομικής βόμβας.
Σε όλη τη σταδιοδρομία του δημοσίευσε σημαντικές μελέτες για την κβαντική θεωρία 
πεδίου και τη βαρύτητα.
Από το 1932 έως το 1968 κατείχε την περίφημη Λουκασιανή έδρα μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Κέμπριτζ (Cambridge). Υπήρξε ένας εξαιρετικός δάσκαλος. Πράος, πει-
στικός και με λίγα λόγια προσπαθούσε να μεταδώσει τις γνώσεις του στους φοιτητές. 

Γενικότερα ως άνθρωπος, υπήρξε ακέραιος. Ιδιαίτερα αγαπητός στους συναδέλφους του 
και εξαιρετικά μετριόφρων σε βαθμό παρεξηγήσεως. Ήταν πολύ σιωπηλός και μιλούσε 
μόνο όταν κάποιος άλλος του απηύθυνε το λόγο. Είχε συγκεκριμένη και τεκμηριωμένη 

άποψη για  τη θρησκεία και το ρόλο της. Χαρακτηριστικά σε μια φιλική συνομιλία που 
είχε με φοιτητές του, ανέφερε : «….. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς και οι επιστήμονες πρέπει να είναι, θα πρέπει να ομολογήσουμε ότι η θρησκεία είναι ένα συνονθύλευμα από ψευδείς ισχυρισμούς, που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα... Εγώ δεν αποδέχομαι κανένα θρησκευτικό μύθο….. Η θρησκεία είναι ένα είδος οπίου που επιτρέπει στους ευσε-

βείς να κάνουν όνειρα και έτσι να ξεχνάνε τις αδικίες που γίνονται σε βάρος του λαού. 
Έτσι εξηγείται και η στενή συμμαχία μεταξύ των δύο μεγάλων πολιτικών δυνάμεων, του κράτους και της εκκλησίας. Και οι δύο χρειάζονται την ψευδαίσθηση ότι ένας ευγενικός 
θεός θα τους ανταμείψει στο μέλλον στον ουρανό…..». 
Χαρακτηριστικό δείγμα του ήθους του, ήταν το γεγονός, πως αν και άθεος, συνόδευε 
τις Κυριακές τη θρήσκεια σύζυγό του (αδελφή του Ούγγρου φυσικού και μαθηματικού 

Eugene Wigner) στην εκκλησία, σεβόμενος την πίστη της.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια της ζωής του τα πέρασε στη Φλόριντα (Florida) των ΗΠΑ, 
στο Πανεπιστήμιο της οποίας ήταν καθηγητής. Πέθανε στις 20 Οκτώβρη του 1984.
Πολλοί σημαντικοί επιστήμονες κατά καιρούς μνημόνευσαν τον Dirac, τόσο για τον χαρακτήρα του, όσο και για επιστημονική του προσφορά, η οποία ήταν πραγματικά 

τεράστια. 
Ο Niels Bohr είπε κάποτε : «Από όλους τους φυσικούς, ο Dirac έχει την αγνότερη ψυχή». 
Ο Wolfgang Pauli αστειευόμενος, ανέφερε : «…Δεν υπάρχει θεός και προφήτης του 
ο Dirac».
Το 1995 ο Stephen Hawking, σημερινός καθηγητής στην έδρα που κάποτε δίδαξε ο Dirac, 

είπε : «Ο Dirac έχει κάνει τα περισσότερα από οποιονδήποτε σε αυτό τον αιώνα, με εξαί-

ρεση τον Einstein, για να προωθήσει τη φυσική και να αλλάξει την εικόνα μας για τον 

κόσμο».

*Το παραπάνω κείμενο, αποτελεί απόσπασμα από το τμήμα βιογραφιών του υπό 
έκδοση τετράτομου έργου μου... "Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό των Άστρων και των ουράνιων αντικειμένων". 

Κοσμάς Λεοντιάδης

Οι τελευταίες στιγμές ενός άστρου που καταστρέφεται από μια μαύρη τρύπα...

Μία σπάνια έκλυση φωτός, που εξέπεμψε ένα άστρο καθώς «καταβροχθιζόταν» από μια κολοσσιαία μαύρη τρύπα, εντοπίστηκε από επιστήμονες που χρησιμοποιούσαν τηλεσκόπια 

ανά τον κόσμο.
Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως «tidal disruption event» και είναι η πλησιέστερη έκλαμψη τέτοιου είδους που έχει καταγραφεί ποτέ. Προκαλείται όταν ένα άστρο περνά 

πολύ κοντά από μια μαύρη τρύπα και η τεράστια βαρυτική της έλξη το κομματιάζει σε 

λεπτές λωρίδες υλικού- μια διαδικασία που είναι γνωστή ως «spaghettification» (μετα-

τροπή σε σπαγκέτι). Κατά τη διαδικασία αυτή μέρος του υλικού πέφτει στη μαύρη τρύπα, εκλύοντας μια φωτεινή έκλαμψη ενέργειας, την οποία οι αστρονόμοι μπορούν να εντοπί-

σουν.
Αυτά τα φαινόμενα είναι σπάνια και δεν μπορούν πάντοτε να μελετώνται εύκολα, επειδή παρεμβάλλονται σκόνη και συντρίμμια. Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων, της οποίας ηγή-

θηκαν ερευνητές του University of Birmingham, ήταν σε θέση να μελετήσει το συμβάν 

αυτό με άνευ προηγουμένου λεπτομέρεια, επειδή εντοπίστηκε λίγο πριν την καταστροφή 

του άστρου.

Σαν σήμερα... 19 Οκτώβρη του 1951, στο έκτακτο στρατοδικείο Αθήνας, ξεκινάει η δίκη του Νίκου Μπελογιάννη και των 93 συντρόφων του...

Σαν σήμερα... 19 Οκτώβρη 2004, έφυγε από τη ζωή ο Ασημάκης Γιαλαμάς (1909 - 2004)...

Ο Ασημάκης Γιαλαμάς ήταν Έλληνας δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και σενα-
ριογράφος. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη σάτιρα, το χρονογράφημα και το σατιρικό στίχο. 
Συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση και στον παράνομο εαμικό τύπο, ήταν μάλιστα γραμ-
ματέας του ΕΑΜ Δημοσιογράφων.

Σαν σήμερα… 19 Οκτώβρη 1937, πεθαίνει ο σπουδαίος φυσικός και χημικός επιστήμονας Έρνεστ Ράδερφορντ (Ernest Rutherford)...

Rutherford Ernest (Ράδερφορντ Έρνεστ) (1871 - 1937 κ.ε)...

Νεοζηλανδός φυσικός και χημικός, βρετανικής καταγωγής, από τους σημαντικότερους επιστήμονες της εποχής του και χωρίς καμιά αμφιβολία, ο μεγαλύτερος πειραματικός 

φυσικός της γενιάς του.
Το 1895 και ενώ είχε τελειώσει τις πανεπιστημιακές του σπουδές στη Νέα Ζηλανδία, 

ταξίδεψε στην Αγγλία για μεταπτυχιακές σπουδές στο Εργαστήριο Cavendish, το τμή-
μα φυσικής του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ (Cambridge).
Το 1898, ο Rutherford αποφάσισε να δεχτεί την πρόταση που του έγινε και έτσι ανέλα-
βε καθηγητής φυσικής στο Πανεπιστήμιο McGill, στο Μόντρεαλ (Montreal) του Καναδά, όπου έμεινε για τα επόμενα 9 χρόνια. 
Σε αυτή την περίοδο, ασχολήθηκε με τη μελέτη ραδιενεργών φαινομένων, ξοδεύοντας εκατοντάδες ώρες πειραματικής εργασίας. Συνεργάστηκε στενά με τον Άγγλο χημικό Frederick Soddy (1877 - 1956 κ.ε), ο οποίος αργότερα, το 1921, τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ (Nobel prize) χημείας, για την ανακάλυψη των ισοτόπων ορισμένων ραδιενερ-
γών στοιχείων. 
Στις πειραματικές αυτές εργασίες, ο Rutherford διαπίστωσε πως η ραδιενέργεια, η οποία 

είχε ανακαλυφθεί για πρώτη φορά το 1896, από το Γάλλο φυσικό Henri Becquerel (1852- 
1908 κ.ε), ήταν προϊόν της αυθόρμητης διάσπασης του ατόμου, η οποία οδηγούσε στην παραγωγή δύο ειδών ακτινοβολίας (α και β), μέσω της εκπομπής δύο πυρηνικών σωμα-

τιδίων (α και β). Αυτά τα δύο είδη ακτινοβολίας, τα οποία προέρχονται από την αυθόρμη- 
τη διάσπαση του ατόμου, ο Rutherford, τα ονόμασε ακτίνες α και β.
Αργότερα, το 1900, ο Γάλλος φυσικός και χημικός Paul Ulrich Villard (1860 - 1934 κ.ε), 
ενώ μελετούσε την ακτινοβολία στο χημικό στοιχείο ράδιο (Ra), ανακάλυψε ένα τρίτο, άγνωστο είδος ακτινοβολίας, μεγάλης διεισδυτικότητας, το οποίο ο Rutherford, ονόμασε ακτίνες γ.
Το 1907, ο ο Rutherford επέστεψε στη Αγγλία και ανέλαβε την έδρα φυσικής στο Πανεπι-στήμιο του Μάντσεστερ (Manchester) και τον επόμενο χρόνο του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ (Nobel prize) χημείας, για τις εργασίες του στη μελέτη των ραδιενεργών φαινομέ-νων. Στο Μάντσεστερ συνέχισε να μελετά την ακτινοβολία α, μαζί με το Γερμανό φυσικό Johannes Hans Wilhelm Geiger (Hans Geiger) (1882 - 1945 κ.ε). 
Υπό την καθοδήγηση του Rutherford, ο Geiger και ο νεαρός Νεοζηλανδός φυσικός Ernest Marsden (1889 - 1970 κ.ε), το 1909, πραγματοποίησαν στο εργαστήριο του Rutherford, 
στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, το περίφημο πείραμα τους που είναι γνωστό ως πεί-
ραμα Geiger - Marsden ή πείραμα Rutherford. Στο πείραμα «βομβαρδίστηκε» με ηλεκτρό-

νια (σωματίδια α) ένα λεπτό φύλλο χρυσού. Ο Rutherford προέβλεψε ότι όλα τα σωματίδια 

θα περνούσαν μέσα από το φύλλο ή ότι θα διαθλούνταν ελαφρά. Αυτό συνέβη πράγματι 

τις περισσότερες φορές, αλλά λίγα σωματίδια, 1 στα 8.000, αναπήδησαν αναπάντεχα 

σχεδόν σε ευθεία γραμμή πίσω στην πηγή. 
Αυτό το γεγονός, υποστήριζε την υπόθεση ότι τα άτομα διαθέτουν μια πυκνή περιοχή στην οποία περιέχεται το μεγαλύτερο τμήμα της μάζας τους, το οποίο συνδέεται με ηλεκτρικό 

πεδίο υψηλής συγκέντρωσης. Ο Rutherford σκέφθηκε, ότι μια τέτοια περιοχή πυκνού φορ-
τίου και μάζας θα βρισκόταν στο κέντρο του ατόμου. Συνεπώς μια τέτοια περιοχή σχημάτι-
ζε ένα είδος ατομικού πυρήνα. 
Με βάση τα αποτελέσματα του πειράματος πείραμα Geiger - Marsden, ο Rutherford, το 
1911 παρουσίασε το το δικό του μοντέλο για την υποατομική δομή. Σύμφωνα με αυτό, το άτομο συγκροτείται από ένα θετικό φορτίο, αυτό που σήμερα καλείται ατομικός πυρή-

νας, γύρω από τον οποίο, περιφέρονται ηλεκτρόνια με αρνητικό φορτίο και με μάζα ελά-

χιστη συγκριτικά με εκείνη του πυρήνα. Εδώ να σημειώσουμε, πως μια παρόμοια εικόνα 
για τη δομή του ατόμου, όπως μας πληροφορεί ο ιστοριογράφος της αρχαιότητας Διογέ-
νης Λαέρτιος (3ος αιώνας κ.ε), είχαν και οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, Λεύκιππος (περί-
που 480 - 400 π.κ.ε) και ο μαθητής του Δημόκριτος (περίπου 460 - 370 π.κ.ε).
Το ατομικό μοντέλο του Rutherford, όπως προαναφέραμε, επανεξέτασε και βελτίωσε ο 

Δανός φυσικός και παλαιός του φοιτητής, Niels Bohr (1885 - 1962 κ.ε), το 1913.
Έτσι ξεπεράστηκε το ατομικό μοντέλο του Βρετανού φυσικού John Joseph Thomson 
(1856 - 1940 κ.ε), στον οποίο είχε απονεμηθεί το 1906 το βραβείο Νόμπελ (Nobel prize) φυσικής, για την ανακάλυψη του ηλεκτρονίου.
Το ατομικό μοντέλο του Thomson προέβλεπε, πως το άτομο αποτελείται από μια σφαίρα θετικού φορτίου, ομοιόμορφα κατανεμημένου, μέσα στο οποίο είναι ενσωματωμένα τα ηλεκτρόνια.
Το 1914, ο Rutherford υπέθεσε ότι οι απλούστερες θετικές ακτίνες είναι οι προερχόμενες 

από αέριο υδρογόνο και ότι σε αυτή την περίπτωση, κάθε κινούμενο σωματίδιο αυτών 
των ακτίνων, θα έπρεπε να είναι το στοιχειώδες, με θετικό φορτίο, σωματίδιο της ύλης. 
Αυτό το σωματίδιο το ονόμασε πρωτόνιο (proton). Για τα επόμενα 18 χρόνια η επικ-

ρατούσα άποψη ήταν ότι τα πρωτόνια και τα ηλεκτρόνια ήταν τα μοναδικά σωματίδια 
που συγκροτούσαν την ύλη, μέχρι που το 1932, ο Άγγλος φυσικός James Chadwick (1891 - 1974 κ.ε), μαθητής του Rutherford, ανακάλυψε το νετρόνιο (neutron),ένα υποατομικό σωματίδιο, χωρίς ηλεκτρικό φορτίο, το οποίο μαζί με το πρωτόνιο συνιστούν τους πυρή-
νες των ατόμων. Την ύπαρξη του νετρονίου, είχε θεωρητικά προβλέψει ο Rutherford.
Επίσης ο Rutherford, το 1919, έγινε ο πρώτος άνθρωπος, ο οποίος μετέτρεψε ένα χημικό στοιχείο σε ένα άλλο. Συγκεκριμένα μετέτρεψε άζωτο σε οξυγόνο, μέσω της πυρηνικής αντίδρασης 14N + α → 17O + p.
Τέλος, αυτός ήταν που καθοδήγησε, το 1932, δύο νεαρούς φυσικούς, πρώην φοιτητές 
του, στην πρώτη πειραματική διάσπαση του ατόμου, χάρη στην οποία ξεκίνησε η πυρη-
νική εποχή για την ανθρωπότητα.
Οι δύο αυτοί πρωτοπόροι επιστήμονες, ήταν ο Βρετανός John Douglas Cockcroft (1897 - 

1967 κ.ε) και ο Ιρλανδός Ernest Thomas Sinton Walton (1903 - 1995 κ.ε). Για αυτή τους 
την εργασία, τιμήθηκαν από κοινού με το βραβείο Νόμπελ (Nobel prize) φυσικής, το 1951.
Ο Ernest Rutherford, πέθανε το 1937 και θάφτηκε με ιδιαίτερες τιμές, στο Καθολικό μο-ναστήρι του Westminster, στο κεντρικό Λονδίνο (London), ανάμεσα σε κορυφαίους επι-στήμονες, όπως ο Isaac Newton και ο Charles Darwin (Δαρβίνος).
O Rutherford έμεινε στην ιστορία ως «ο πατέρας της πυρηνικής φυσικής». 
Αναμφισβήτητα ήταν ένας πρωτοπόρος επιστήμονας, η συμβολή του οποίου υπήρξε απο-φασιστικής σημασίας για την εξέλιξη των φυσικών επιστημών και ιδιαίτερα για την πυρη-

νική φυσική. 
Εκτός από το βραβείο Νόμπελ (Nobel prize) χημείας, το οποίο του αποδόθηκε εν ζωή και 

μετά θάνατον τιμήθηκε όπως του άξιζε. Δόθηκε το όνομά του στο χημικό στοιχείο Ροδε-
φόρδιο (Rutherfordium) (Rf), με ατομικό αριθμό 104. Δύο κρατήρες, ένας στη Σελή-
νη και ένας στον πλανήτη Άρη, ονομάστηκαν Rutherford. 
Ακόμη το όνομα Rutherford , κοσμεί κτίρια Πανεπιστημίων, Κολέγια, αίθουσες διδασκα-

λίας, ερευνητικά εργαστήρια, φιλανθρωπικά ιδρύματα και δρόμους.

Κοσμάς Λεοντιάδης.

*Το παραπάνω κείμενο, αποτελεί απόσπασμα από το παράρτημα βιογραφιών του υπό 

έκδοση τετράτομου έργου μου, «Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό των Άστρων και των ουράνιων αντικειμένων».